Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ του Προέδρου των ΗΠΑ Τραμπ, και του Ουκρανού Προέδρου Ζελένσκι, για την από κοινού εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων γαιών, προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις και μπορεί να έχει πολλές δυνητικές επιπτώσεις
Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ
Αρχικά, η κυβέρνηση Τραμπ απαίτησε πρόσβαση σε ουκρανικά ορυκτά αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων ως αποπληρωμή για τη στρατιωτική βοήθεια που παρείχαν οι ΗΠΑ στην Ουκρανία τα τελευταία τρία χρόνια. Ωστόσο, μετά από διαπραγματεύσεις, το Κίεβο πέτυχε την απόσυρση αυτής της απαίτησης.
Η τελική συμφωνία προβλέπει τη δημιουργία ενός ταμείου, στο οποίο η Ουκρανία θα συνεισφέρει το 50% των εσόδων από τη μελλοντική εκμετάλλευση κρατικών ορυκτών πόρων, όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Αυτό το ταμείο θα επενδύει σε έργα εντός της Ουκρανίας. Σημειώνεται ότι οι υπάρχουσες δραστηριότητες εταιρειών όπως η Naftogaz και η Ukrnafta εξαιρούνται από τη συμφωνία.
Η συμφωνία αποτελεί μια προσπάθεια ενίσχυσης της οικονομικής συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας, με στόχο την ανασυγκρότηση της ουκρανικής οικονομίας μετά από χρόνια πολέμου.
Ωστόσο, η απουσία σαφών εγγυήσεων ασφαλείας και οι αμφιβολίες σχετικά με την πραγματική αξία των ορυκτών πόρων δημιουργούν ερωτήματα για τα μακροπρόθεσμα οφέλη και τις προκλήσεις που μπορεί να προκύψουν από την εφαρμογή της.
Η ΗΘΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ
Αν η συμφωνία αυτή ιδωθεί από ηθική σκοπιά, βασίσθηκε σε μια μορφή οικονομικού και γεωπολιτικού εκβιασμού.
Πόσο μάλλον όταν οι ΗΠΑ, είχαν τη δυνατότητα να πιέσουν για διπλωματική λύση πριν από την εισβολή της Ρωσίας, αλλά παρ’ όλα αυτά επέλεξαν την λογική της αντιπαράθεσης με την Ρωσία, παρατείνοντας τον πόλεμο.
Τώρα, με την Ουκρανία εξασθενημένη, εισέρχονται ως “εταίροι”, εξασφαλίζοντας δικαιώματα σε κρίσιμους φυσικούς πόρους της χώρας, χωρίς μάλιστα να μπορούν να προσφέρουν ρητές εγγυήσεις ασφαλείας.
Η ηθική διάσταση γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη αν ληφθεί υπόψη ότι η Ουκρανία δεν βρίσκεται σε θέση ισχύος για να διαπραγματευτεί ισότιμα.
Έχει χάσει σημαντικό μέρος του εδάφους της, η οικονομία της βρίσκεται σε κατάρρευση, και εξαρτάται από τη δυτική υποστήριξη για την επιβίωσή της.
Έτσι, η συμφωνία μπορεί να ερμηνευθεί ως ένας σκληρός, ρεαλιστικός τρόπος για τις ΗΠΑ, για να επωφεληθούν από την αδυναμία της Ουκρανίας, επιβεβαιώνοντας τον κανόνα όπου οι ισχυροί εκμεταλλεύονται τις κρίσεις προς όφελός τους.
Η ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ
Από την άλλη πλευρά, μπορεί να υποστηριχθεί ότι η Ουκρανία λαμβάνει οικονομική στήριξη για την ανοικοδόμηση και διατηρεί έναν βαθμό κυριαρχίας στην αξιοποίηση των πόρων της.
Όμως, το γεγονός ότι η συμφωνία υπογράφηκε χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας ενισχύει την άποψη ότι πρόκειται για μια άνιση συμφωνία, η οποία εξυπηρετεί κυρίως τα αμερικανικά γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα.
Κάποιος εύλογα θα έλεγε, ότι από την στιγμή που όπως φαίνεται θα τελειώσει ο πόλεμος, η συμφωνία αυτή είναι καλή για την ΕΕ, τον κόσμο όλο, την Ρωσία, τις ΗΠΑ αλλά και την Ουκρανία. (εφόσον οδηγήσει σε διαρκή ειρήνευση).
Αν όντως τελικά η συμφωνία αυτή οδηγήσει σε διαρκή ειρήνη, τότε μπορεί να αξιολογηθεί ως ένα ρεαλιστικό τίμημα για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
Σε έναν πόλεμο (ειδικά όταν εμπλέκονται μεγάλες δυνάμεις με ιδιαίτερα συμφέροντα) το αποτέλεσμα σπάνια είναι ιδανικό για όλους, άλλωστε η Ουκρανία θα έπρεπε να κάνει παραχωρήσεις ούτως ή άλλως, αλλιώς κινδυνεύει να χάσει περισσότερα.
1) Είναι καλό για την ΕΕ, θα την βοηθήσει να σταθεροποιήσει την οικονομία της, αφού θα σταματήσει να χρηματοδοτεί μία μαύρη τρύπα, η ειρήνευση θα μειώσει την ενεργειακή και οικονομική ανασφάλεια, θα αρθούν οι κυρώσεις και θα βελτιώσει τις σχέσεις με τη Ρωσία.
2) Είναι καλό για τις ΗΠΑ, αφού αφενός θα σταματήσουν να χρηματοδοτούν ένα πόλεμο, αφετέρου θα έχουν πρόσβαση σε κρίσιμους πόρους εξασφαλίζοντας μακροπρόθεσμη επιρροή στην Ουκρανία και θα μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή τους από την Ευρώπη και να τη στρέψουν στην Ασία και την Κίνα.
3) Είναι καλό και για τη Ρωσία, αφού θα σταματήσει την αιμορραγία κυριολεκτικά, θα έχει επιτύχει μέρος των στρατηγικών της στόχων (π.χ. να μην μπει η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και θα έχει τον έλεγχο κάποιων εδαφών με σημαντικούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους) και θα μπορέσει να σταθεροποιήσει τη δική της οικονομία και την πολιτική κατάσταση.
4) Όσον αφορά την Ουκρανία (λέγε με Ιφιγένεια) χάνει σημαντικά εδάφη και πόρους, γίνεται χώρα υπό περιορισμένη κυριαρχία, αλλά αποφεύγει την ολοκληρωτική καταστροφή και μπορεί να ανασυγκροτηθεί και με την βοήθεια της ΕΕ και των ΗΠΑ, χωρίς συνεχή πόλεμο.
5) Για τον υπόλοιπο κόσμο, το πέρας τους πολέμου τον απαλλάσσει από τις επιπτώσεις των ένθεν κι ένθεν κυρώσεων, μειώνεται η ανασφάλεια και ο κίνδυνος ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος, βελτιώνεται η οικονομία και η σταθερότητα στην Ευρώπη, πράγμα που μπορεί να σημαίνει λιγότερες εντάσεις και οικονομικές αβεβαιότητες.
ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
1) Παρ’ όλα αυτά , η ηθική διάσταση παραμένει. Η Ουκρανία πλήρωσε το υψηλότερο τίμημα, τόσο σε ανθρώπινες απώλειες όσο και σε απώλειες εθνικής κυριαρχίας. Αν αυτή η συμφωνία είναι το αποτέλεσμα ενός πολέμου που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί μέσω διπλωματίας πριν από την εισβολή, τότε η ηθική κρίση πέφτει στις ηγεσίες που απέτυχαν να αποτρέψουν αυτήν την πορεία.
2) Αν το αποτέλεσμα της συμφωνίας είναι μία σταθερή ειρήνη, τότε ναι, είναι ωφέλιμη για τον κόσμο. Αν όμως η συμφωνία δεν περιλαμβάνει ουσιαστικές εγγυήσεις για την Ουκρανία, και για τις ευρωπαϊκές χώρες, τότε σύντομα μπορεί να δούμε εντάσεις.
3) Σε κάθε περίπτωση επιβεβαιώνεται ο κανόνας ότι οι μικρότερες χώρες γίνονται πάντα το διαπραγματευτικό χαρτί των μεγάλων δυνάμεων.
4) Όσον αφορά την χώρα μας, δημιουργείται ένα κάκιστο προηγούμενο άρσης του κανόνα της παράνομης κατοχής και της εδαφικής κυριαρχίας.
