47 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο

0

Η τουρκική εισβολή ξεκίνησε τα ξημερώματα του Σαββάτου στις 20 Ιουλίου του 1974, λίγες μέρες μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Με την κωδική ονομασία “Αττίλας” η Τουρκία εισέβαλε στο νησί, νομιμοποιώντας την κίνηση ως «ειρηνική επέμβαση», με σκοπό την επαναφορά της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο, που είχε καταλυθεί από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου πέντε μέρες νωρίτερα.

Λίγο μετά τις 5 το πρωί της 20ης Ιουλίου τα τουρκικά σκάφη αρχίζουν να αποβιβάζουν δυνάμεις ανενόχλητα στην περιοχή Πέντε Μίλι, δυτικά της Κερύνειας, ενώ τουρκικά αντιτορπιλικά βάλλουν εναντίον στρατιωτικών στόχων. Ταυτόχρονα, πολεμικά αεροσκάφη κτυπούν το αεροδρόμιο Λευκωσίας, το στρατόπεδο ΕΛΔΥΚ και άλλες εγκαταστάσεις, ενώ παράλληλα ρίπτονται αλεξιπτωτιστές στον τουρκικό θύλακο Λευκωσίας-Κερύνειας και σε άλλες στρατηγικές περιοχές. Ενώ συνεχίζεται η απόβαση, πραγματοποιείται μεταφορά αλεξιπτωτιστών στις ακτές της Κερύνειας με ελικόπτερα. Συναντούν αντίσταση από ελληνικές και ελληνοκυπριακές στρατιωτικές δυνάμεις, ωστόσο με καθυστέρηση, καθώς οι εντολές δεν άφηναν τον στρατό να αντεπιτεθεί.

Όταν τα ραντάρ της Κύπρου αντιλαμβάνονται πως τα τουρκικά πολεμικά πλοία πλησιάζουν προς την Κερύνεια, ο Έλληνας ναυτικός διοικητής Κύπρου ενημερώνει αμέσως τον αρχηγό της Εθνοφρουράς. Εκείνος με την σειρά του καλεί επειγόντως τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων Ελλάδας, ο οποίος δεν αποδέχεται τον επιθετικό χαρακτήρα των στόχων.

Παρ’ ότι το ελληνικό Πεντάγωνο γνώριζε τις κινήσεις των Τούρκων, τις αντιμετώπισε ως μπλόφα. Μόλις στις 8:40 το πρωί δίνεται επισήμως από την Αθήνα η εντολή εφαρμογής των πολεμικών σχεδίων, ενώ το ελληνικό ραδιόφωνο (το ΕΙΡΤ εν προκειμένω), μεταδίδει την είδηση γύρω στις 11 το πρωί. Η καθυστερημένη κινητοποίηση δίνει τη δυνατότητα στους Τούρκους εισβολείς να παγιώσουν τις θέσεις τους και να δημιουργήσουν προγεφύρωμα από το Πέντε Μίλι της Κερύνειας προς τον Άγιο Ιλαρίωνα, έχοντας ως αντικειμενικό στόχο τη σύνδεσή του με τον τουρκοκυπριακό θύλακο της Λευκωσίας.

Η αιφνιδιασμένη από την εξέλιξη των γεγονότων ελληνική κυβέρνηση αρχίζει να παρουσιάζει εικόνα πλήρους αποδιοργάνωσης και κηρύσσει γενική επιστράτευση, η οποία εξελίσσεται σε φιάσκο. Στο μεταξύ, αρχίζει να κινητοποιείται ο ελληνοκυπριακός ανδρικός πληθυσμός και να μετέχει στον άνισο αγώνα με ό,τι διέθετε ο καθένας, πυροβολώντας από τις στέγες των σπιτιών του κατά των εισβολέων αλεξιπτωτιστών.

Αργότερα την ίδια μέρα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εκδίδει ψήφισμα, με το οποίο καλεί σε κατάπαυση του πυρός και σε αποχώρηση από την Κύπρο του «ξένου στρατιωτικού δυναμικού». Παρά την ομόφωνη έγκρισή του, αγνοείται από την Τουρκία, η οποία έχοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων επείγεται να εφαρμόσει πλήρως τα σχέδια της.

Την επομένη, 21 Ιουλίου, οι μάχες στην Κύπρο συνεχίζονται με ιδιαίτερη σφοδρότητα. Στόχος των ελληνικών δυνάμεων στην Κύπρο είναι να αποκόψουν τον τουρκοκυπριακό θύλακο της Λευκωσίας από το προγεφύρωμα της Κερύνειας. Οι Τούρκοι ωστόσο καταφέρνουν να σταθεροποιήσουν τις θέσεις τους και να επεκτείνουν το προγεφύρωμά τους, ενώ γενικεύονται οι μάχες κατά μήκος του δρόμου Πανάγρων-Κερύνειας, στην διαχωριστική («πράσινη») γραμμή, στην περιοχή παρά το αεροδρόμιο, στο χωριό Κιόνελι και σε όλους σχεδόν τους θυλάκους. Οι Έλληνες στρατηγοί απορρίπτουν εισήγηση για επέμβαση στην Κύπρο, προβλέποντας αποτυχία του σχετικού εγχειρήματος. Δύο ελληνικά υποβρύχια που πλέουν προς την Κερύνεια διατάσσονται να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Πολλές περιοχές, ελεγχόμενες από τους Τούρκους, περιήλθαν στα χέρια των Ελληνοκυπρίων. Οι Τούρκοι, σφάζοντας, καίοντας, λεηλατώντας και βιάζοντας, προχωρούσαν προς την Κερύνεια.

Ο Αμερικανός υφυπουργός εξωτερικών κι εντολοδόχος του Κίσιγγερ στην Ελλάδα, Τζόζεφ Σίσκο, πηγαινοέρχεται μεταξύ Αθήνας κι Άγκυρας προς επίτευξη ανακωχής, η οποία και συμφωνείται για τις 4μμ της επόμενης ημέρας. Τα ξημερώματα της 22ας Ιουλίου, 12 ελληνικά μεταγωγικά που μετέφεραν καταδρομείς στο νησί, βάλλονται, κατά λάθος, από φίλια πυρά πλησίον του αεροδρομίου της Λευκωσίας, με αποτέλεσμα το ένα από αυτά να καταρριφθεί, κι άλλα δύο να πάθουν σοβαρές ζημιές. Την ίδια ημέρα, οι Τούρκοι εισβολείς εντείνουν τις επιχειρήσεις τους. Αποβιβάζουν άρματα μάχης και το μεσημέρι καταλαμβάνουν την πόλη της Κερύνειας.

Το απόγευμα αρχίζει να τηρείται η ανακωχή κατά τα συμφωνηθέντα, η οποία όμως θα παραβιασθεί αρκετές φορές από τους εισβολείς. Σ’ αυτό το χρονικό σημείο, οι Τούρκοι ελέγχουν το 3% του Κυπριακού εδάφους. Τόσο η Χούντα των Αθηνών όσο και η πραξικοπηματική κυβέρνηση της Κύπρου καταρρέουν. Ακολουθούν δύο γύροι διαβουλεύσεων στη Γενεύη μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών, στις οποίες η Τουρκία ζητά ομοσπονδιακή λύση, ανταλλαγή πληθυσμού και το 34% των εδαφών της Κύπρου να ελέγχεται από τους Τουρκοκύπριους.

47 χρόνια αργότερα, εξακολουθούμε και τιμούμε τη μνήμη των θυμάτων αυτής της μαύρης σελίδας της Ιστορίας. Αύριο, Τετάρτη 21 Ιουλίου, αναμένεται να πραγματοποιήσουν επίσκεψη στην Κύπρο ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, καθώς και ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Αλκιβιάδης Στεφανής.

Αφήστε μια απάντηση

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιό σας!
Εισαγάγετε εδώ το όνομά σας