Το ΑΘΜΟΝΙΟΝ ΒΗΜΑ, πιστό στο καθημερινό αφιέρωμα στην Επανάσταση του 1821, σήμερα τιμά τη μνήμη του μεγάλου μπουρλοτιέρη Δημήτριου Παπανικολή.
Δημήτριος Παπανικολής
Ο Δημήτριος Παπανικολής αποτέλεσε έναν από τους πιο γνωστούς πυρπολητές της Επανάστασης. Γεννήθηκε στα Ψαρά το 1790. Ο πατέρας του ασχολούνταν με το θαλάσσιο εμπόριο, οπότε κι ο Δημήτριος αυτό το δρόμο ακολούθησε.
Με την κήρυξη της Επανάστασης, κι έχοντας εξοπλίσει το πλοίο του, ρίχτηκε στη μάχη. Δεν άργησε να στραφεί στα πυρπολικά κι ακριβώς στις επιχειρήσεις αυτές διακρίθηκε. Το Μάιο του 1821 συμμετείχε στη ναυμαχία της Ερεσού στη Λέσβο, κατά τη διάρκεια της οποίας προσκόλλησε το σκάφος του στο τουρκικό πλοίο και το πυρπόλησε ολοσχερώς. Το ίδιο έκανε και στη ναυμαχία του Γέροντα τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς.
Οι ναυμαχίες συνεχίστηκαν καταγράφοντας αρκετά σημαντικές νίκες για τους ξεσηκωμένους Έλληνες και η φήμη των πυρπολητών δημιούργησε αίσθημα ανασφάλειας στους Τούρκους. Η κίνηση για την εκδίκηση της καταστροφής της Χίου, και επακόλουθο κάψιμο της τουρκικής ναυαρχίδας από τους Κανάρη και Πιπίνο τον Ιούνιο του 1822, οδήγησε τον οθωμανικό στόλο πίσω στη Λέσβο. Εκεί έπλευσαν ο Παπανικολής με τον Υδραίο Γεώργιο Τζερεμέ, αλλά ο αντίπαλος τράπηκε σε άτακτη φυγή.
Οι επιτυχίες αυτές όμως έμελλε να προξενήσουν σκληρά αντίποινα από το σουλτάνο, ο οποίος διέταξε την κατάληψη των Ψαρών το 1824. Πράγματι, ο τουρκικός στόλος αγκυροβόλησε στη Λέσβο τον Ιούνιο κι ετοιμάστηκε για επίθεση. Η πρώτη αποκρούστηκε από τους κατοίκους των Ψαρών, οι οποίοι κανονιοβόλησαν τους εχθρούς. Κατά τη δεύτερη φάση μερικές μέρες αργότερα, οι Τούρκοι πάλι απέτυχαν να αποβιβαστούν στο νησί. Ο ναύαρχος Χορσίτ πασάς βρήκε την «κερκόπορτα» για το νησί, την αφύλακτη κι ανοχύρωτη παραλία ‘Ερινό’ και, χρησιμοποιώντας τον κύριο όγκο του στόλου ως παραπλάνηση, άλλο μέρος του στόλου αποβιβάστηκε στο νησί και ξεκίνησε τις σφαγές και τις πυρπολήσεις. Η καταστροφή των Ψαρών αποτέλεσε μια από τις πιο μελανές σελίδες της Επανάστασης και βαρύπλήγμα για το ναυτικό μέτωπο του Αγώνα.
Ο Παπανικολής διασώθηκε και κατέφυγε στις Σπέτσες. Όταν έληξε η Επανάσταση, επέστρεψε στις ναυτικές του δραστηριότητες ενώ επί Όθωνα, το 1846, τοποθετήθηκε πρόεδρος του Ναυτοδικείου. Παρέμεινε στη θέση ως το θάνατό του το 1855. Η ελληνική πολιτεία τίμησε τη συνεισφορά του στην απελευθέρωση ονομάζοντας τρία υποβρύχια του Ελληνικού ναυτικού προς τιμήν του.
