ΑΜΕΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ “ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΙΚΗ”, άρθρο του Υποναυάρχου ε.α. Στέλιου Φενέκου

0

 

Σε όλο τον κόσμο αλλά και στην Ελλάδα, εκδηλώνονται ενέργειες απαξίας των πολιτικών αλλά και της πολιτικής.

Η πολιτική δαιμονοποιείται σε όλο τον κόσμο όχι μόνο εξαιτίας των αναποτελεσματικών δράσεων στις περιόδους των τελευταίων κρίσεων (όπως η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας, η αύξηση των ανισοτήτων και η φτώχια, η κακή διαχείριση του μεταναστευτικού προβλήματος σε όλο το κόσμο, η κακή διαχείρισης της πανδημίας σε πολλές χώρες), αλλά κυρίως λόγω της διαφθοράς, της ανικανότητας, της ασυνέπειας, του αυταρχισμού, του καιροσκοπισμού και αμοραλισμού πολλών πολιτικών σε πολλές χώρες του κόσμου.

Θα διαχωρίζαμε συνεπώς την ουσία της πολιτικής που αφορά τις πολιτικές καθαυτές δράσεις για την ευημερία της κοινωνίας την διασπορά των ιδεών και των αξιών σε αυτήν, από τις δράσεις που αφορούν την εκλογή, τα προσωπικά συμφέροντα και φιλοδοξίες πολιτικών και την προώθηση ενός πολιτικού φορέα.

Στην Γαλλία αλλά και αλλού, έχει αναπτυχθεί σημαντική συζήτηση για την “Μετα-πολιτική” (με τους Alain Badiou, Jacques Rancière), μία έννοια που αναφέρεται φυσικά στην ουσία της πολιτικής και όχι στις εκλογικές δράσεις ενός πολιτικού σχηματισμού.

Το πρόθεμα “μετά” στα Ελληνικά έχει χρονική σημασία, δηλαδή αργότερα, π.χ μετά από μία ώρα, ή τοπική, δηλαδή πέρα ή δίπλα από κάτι. Στα Λατινικά η ισοδύναμη λέξη είναι “post”.

Στην επιστημολογία, το πρόθεμα μετα- χρησιμοποιείται για να δηλώσει ότι αναφερόμαστε σε μία γνωσιακή διαδικασία για την έννοια της δεύτερης συνθετικής λέξης. Για παράδειγμα, τα “metadata” είναι data για τα data.

Η σύγχρονη διαδικασία να εξετάζουμε μια έννοια με την ίδια την ουσία της, έχει οδηγήσει σε σύνθετες έννοιες όπως “μεταγνώση (metacognition)”, δηλαδή την γνωσιακή διαδικασία για την γνωσιακή λειτουργία, “μεταθεωρία (meta-theory)”, την εξέταση των ιδιοτήτων της θεωρίας, τις μεθόδους, την μορφή την λειτουργία της.

“Μετα-πολιτική” συνεπώς είναι η συζήτηση για την ίδια την πολιτική, για το πως διαμορφώνεται, λειτουργεί και επιδρά πολιτικά στα κοινωνικά συστήματα. Είναι η πνευματική, αναλυτική δραστηριότητα που εξετάζει πως λειτουργεί η πολιτική στον τρόπο διαμόρφωσης μιας ιδεολογίας ή κοσμοθεωρίας, στον τρόπο διάδοσης των ιδεών και των αξιών και στις επιδράσεις της στην κοινωνία. Στον ευρύτερο ορισμό της, η Μετα-πολιτική ως μελέτη της γνωσιακής διαδικασίας της πολιτικής, έχει σκοπό την βελτίωση των σχέσεων της με το κράτος, την κοινωνία και το άτομο.

Προϋποθέτει τον ενσυνείδητο ρόλο της κοινωνικής διαμεσολάβησης από τους πολιτικούς φορείς, καθώς και την ικανότητα μελέτης και κατανόησης της αναλυτικής, συνθετικής, και κανονιστικής γλώσσας της ίδιας της πολιτικής.

Η Μεταπολιτική δραστηριότητα αποκλείει την άμεση πολιτική δράση εκλογικής σκοπιμότητας (κομματική πολιτική, εκλογικές εκδηλώσεις, πολιτικές εκστρατείες, κλπ).

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

  1. Το κύριο πεδίο αναφοράς της μεταπολιτικής είναι ο πολιτισμός και ως ειδικότερα η πολιτική κουλτούρα. Ο πολιτισμός είναι πεδίο πολύπλοκο, δυναμικό, αυτοδύναμο, και αδύνατον να χειραγωγηθεί. Η καλλιέργεια δε της πολιτικής κουλτούρας είναι δύσκολη, , αβέβαιη και αργή, επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες (εξαιτίας διαφόρων παραγόντων για κάθε χώρα π.χ. θρησκεία, μόδα, παράδοση, μορφωτικό επίπεδο, πολιτικές παρεμβάσεις, στρατηγική επιβίωσης της πολιτικής κοινωνίας κ.α.) και είναι πολύ δύσκολο να επιβληθεί. Ευκολότερα καταστρέφεται παρά δημιουργείται.
  2. Η μετα-πολιτική έχει εκφραστεί με όρους που είναι γενικοί, στομφώδεις, αόριστοι, είτε πολύ πνευματικοί, λογοτεχνικοί και αφηρημένοι. Οι ιδέες όμως έχουν συνέπειες όταν γίνονται κατανοητές και ευρύτερα γνωστές. Για να γίνει συνεπώς η Μετα-πολιτική ορατή, αξιόπιστη, και πρακτική, είναι απαραίτητο να εμφανίζεται ως ένα έργο σε εξέλιξη, με στοχευμένες δράσεις και αποτελέσματα, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα στα σταδιακά και ορατά βήματα, παρά μια αόριστη, νεφελώδης διακήρυξη ετερόκλητων ιδεών, μία χίμαιρα.
  3. Η μεταπολιτική δεν είναι ανεξάρτητη. Η μεταπολιτική για να υποστηρίζει την βελτίωση της πολιτικής κουλτούρας και των πολιτικών για την κοινωνική ευημερία, πρέπει να εκφράζεται με πρακτικό τρόπο με μία “στρατηγική τριών πυλώνων”, πολιτιστικού, κοινωνικού, και πολιτικού. Για μία ολοκληρωμένη προσέγγιση της μεταπολιτικής στην πράξη, οι δράσεις σε κάθε πυλώνα θα πρέπει να συμπληρώνει και να ενισχύει και τους άλλους πυλώνες, με σκοπό την πληρέστερη ενσυνείδητη ενάσκηση συγκεκριμένης πολιτικής για την βελτίωση της πολιτικής κουλτούρας (της μεταπολιτικής δηλαδή).
  4. Η Μεταπολιτική ως έννοια πρέπει να διακρίνεται από την πολιτική θεωρία και πράξη. Δεν επιδιώκει να υπαγορεύσει τη σωστή πορεία πολιτικής δράσης. Αφορά τη σκέψη σε μία μορφή ανώτερης τάξης από την ίδια την πολιτική και αναφέρεται στην γνωσιακή διαδικασία της λειτουργίας της και της επίδρασής της στα άτομα και στην κοινωνία. Να καταλάβουμε δηλαδή πως διαμορφώνεται η ίδια η πολιτική σε επίπεδο ιδεολογίας, σκοπών και μέσων, πως εξελίσσεται σε ένα διαρκές διαλεκτικό επίπεδο με τα άτομα και την κοινωνία και πώς την επηρεάζει και μεταλλάσσεται συνεχώς μέσα από τις επί μέρους δράσεις πολιτισμικού, κοινωνικού και πολιτικού ακτιβισμού.
  5. Η μεταπολιτική ως γνωσιακή διαδικασία δεν πρέπει να περιορίζεται στους καθηγητές, μελετητές, διανοούμενους, και συγγραφείς. Ενέχεται ο κίνδυνος να εκληφθεί η μεταπολιτική ως ελιτισμός. Όμως στον σημερινό πολύπλοκο κόσμο της παγκοσμιοποίησης, είναι σαφής η απαίτηση για μίας άλλης μορφής “δεξαμενών σκέψης”, που να παράγουν εφαρμόσιμες προτάσεις για την καλύτερη λειτουργία της ίδιας της πολιτικής. Υπάρχει η ανάγκη για “συστήματα άρδευσης” που να ποτίζουν την πολιτική ζωή του τόπου και την κοινωνία ολόκληρη με εκλαΐκευμένες νέες ιδέες.

ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ

Χρειαζόμαστε οπωσδήποτε ένα οπλοστάσιο με πρακτικές ιδέες που να επηρεάσουν εξελικτικά/βελτιωτικά την πολιτική κουλτούρα, την λειτουργία και τον καθημερινό τρόπο εφαρμογής της πολιτικής στην κοινωνία , καθώς και ένα αξιόπιστο σύστημα διοικητικής μέριμνας (logistics) για την αποτελεσματική διάχυσή τους, μία πολιτική για την πολιτική δηλαδή.

Ο πρακτικός σκοπός της Μεταπολιτικής είναι η εγκαθίδρυση ενός μηχανισμού για την ενσωμάτωση ορθών αρχών σχετικά με τη διαδικασία πολιτικής για βελτιωμένα αποτελέσματα πολιτικής.

Ένα μοντέλο ανάλυσης της πολιτικής από την θέαση της μεταπολιτικής, βασίζεται στα παρακάτω κριτήρια αξιολόγησης κάθε πολιτικής:

  • Καταλληλότητα: Είναι η πολιτική κατάλληλη για να επιλεγεί και να εξυπηρετήσει τον σκοπό για τον οποίοι διαμορφώθηκε;
  • Αποτελεσματικότητα: Πόσο καλά λειτουργεί μία πολιτική (ή πόσο καλά προβλέπεται ότι θα λειτουργεί);
  • Αποδοτικότητα: Πόση δουλειά κάνει ή τι συνεπάγεται η εφαρμογή της; Υπάρχουν σημαντικά κόστη που σχετίζονται με αυτήν την πολιτική και εάν αξίζει τον κόπο η ανάληψη του κόστους;
  • Αξιοπιστία: Νοιώθει ο πολίτης εμπιστοσύνη ότι η πολιτική διαμορφώθηκε για τον σκοπό που διακηρύσσεται και ότι θα εφαρμοσθεί χωρίς αλλοιώσεις και εκπτώσεις;
  • Ακεραιότητα: Εμπιστεύεται ο πολίτης τους πολιτικούς για την ακεραιότητά τους στην διαμόρφωση και εφαρμογή της πολιτικής και ότι δεν θα εξυπηρετήσει προσωπικά είτε πελατειακά συμφέροντα;
  • Ηθικά ζητήματα: Είναι ηθικά και δεοντολογικά υγιής; Υπάρχουν ακούσιες συνέπειες;
  • Αξιολογήσεις εναλλακτικών λύσεων: Πόσο καλή συγκρίνεται με άλλες προσεγγίσεις; Εξετάστηκαν όλες οι σχετικές άλλες προσεγγίσεις;
  • Συμβουλευτική διαδικασία στην διαμόρφωση αλλά και στην εφαρμογή για βελτιώσεις/θετικές αλλαγές: Τι είναι καλύτερο και μπορεί πραγματικά να εφαρμοστεί; Χρειάζεται να τροποποιηθεί, να αντικατασταθεί, να καταργηθεί ή να προστεθούν στοιχεία στην πολιτική;

Και φυσικά μία από τις βασικότερες λειτουργίες της (όπως το check and balances της διάκρισης των εξουσιών) είναι η ρυθμιστική λειτουργία, δηλαδή το πλαίσιο αρχών και κανόνων για την διαχείριση της πολιτικής επί σύνθετων συστημάτων.

Η ρυθμιστική λειτουργία ως μετα-πολιτική διαδικασία αναδύεται από τις απαιτήσεις για διαμόρφωση και εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών και διαμορφώνεται μέσα από πολιτικούς αγώνες, ανταγωνιστικές πολιτικές ιδέες και θεωρίες.

Αφήστε μια απάντηση

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιό σας!
Εισαγάγετε εδώ το όνομά σας