ΑΠΛΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ άρθρο του Υποναυάρχου ε.α. Στέλιου Φενέκου

0

 

Η λήψη αποφάσεων είναι  ένας από τους κρισιμότερους τομείς της πολιτικής (όπως το διαπιστώνουμε καθημερινά, κάποιες στιγμές μάλιστα με οδυνηρό τρόπο) αλλά και της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής κάθε ατόμου. Και πρωτίστως βασίζεται στην καλή πληροφόρηση και γνώση (των παραμέτρων των θεμάτων από τους συμμετέχοντες), στην σωστή εννοιολογική ανάλυση και  κατηγοριοποίηση των παραμέτρων αυτών και τελικά στην κριτική ικανότητα επιλογής της βέλτιστης λύσης μέσα από μία δεξαμενή πολλών επιλογών (εναλλακτικών, διαφορετικών και αντιθέτων ακόμη).

Με αφορμή τις κάκιστες συλλογικές αποφάσεις  που βλέπουμε να λαμβάνονται καθημερινά σε πληθώρα κρίσιμων ζητημάτων, περιγράφονται παρακάτω μερικές εύκολες πρακτικές τεχνικές, για την λήψη απλών ή πιο σύνθετων αποφάσεων σε πολιτικό κυρίως επίπεδο.

Από την εμπειρία μου, συμμετέχοντας σε πολλές συναντήσεις οργάνων για λήψη αποφάσεων επί συγκεκριμένων θεμάτων (εθνικών, ασφαλείας, άμυνας κλπ), σε διεθνές αλλά και εθνικό επίπεδο, παρατήρησα ότι πολλές αποφάσεις λαμβάνονται κυρίως για επικοινωνιακούς σκοπούς, διαμορφώνονται επιλογές με λίγες πληροφορίες, με λίγη σκέψη και πολλές φορές καταλήγουν οι αποφάσεις να διολισθαίνουν, να διαχειρίζονται διαφορετικό πρόβλημα από αυτό που αρχικά προκάλεσε την ανάγκη για σύσκεψη και λήψη αποφάσεως. Τελικά ως αποτέλεσμα παρατηρείται πολύ συχνά να λαμβάνεται εσφαλμένη ή ανεπαρκής απόφαση είτε για διαφορετικό σκοπό από τον αρχικό.

Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαία η επισταμένη και διεξοδική ανάλυση για τη λήψη αποτελεσματικών αποφάσεων. Και υπάρχουν εργαλεία που μας βοηθούν να αξιολογήσουμε τις κατάλληλες επιλογές, να μην χαθούμε στο πλήθος τους, να μην διολισθήσουμε ή να μην παρασυρθούμε σε βολικές μεν αποφάσεις, ελάχιστα όμως αποτελεσματικές για τα προβλήματα που πρέπει να διαχειριστούμε.

  1. Διάγραμμα -Τ

Ένα Διάγραμμα-Τ, είναι μια γραφική παράσταση των εναλλακτικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων ή των σημαντικότερων στοιχείων που περιλαμβάνονται στις επιλογές απόφασης, ένας κατάλογος θετικών και αρνητικών ιδιοτήτων που χαρακτηρίζουν μια ιδιαίτερη επιλογή. Η σύνταξη ενός τέτοιου διαγράμματος διασφαλίζει ότι θα ληφθούν υπόψη οι θετικές και αρνητικές πτυχές κάθε επιλογής. Ένα τέτοιο διάγραμμα θα μπορούσε να συμπληρωθεί και με την μέθοδο PMI(Plus/Minus/Interesting) που αναλύεται παρακάτω.

  1. PMI(Plus/Minus/Interesting)

Στην ουσία βασίζεται στην ιδέα των Διαγραμμάτων-Τ με μια τριμερή δομή, η οποία καλείται ¨PMI (Plus / Minus / Interesting)¨, «τα θετικά σημεία», «τα αρνητικά» και «τα ενδιαφέροντα». Απαριθμεί αρχικά όλα τα συν (τα θετικά) ή τα καλά σημεία της ιδέας, έπειτα όλα τα αρνητικά ή κακά σημεία, και τελικά όλα τα ενδιαφέροντα σημεία (συνέπειες, αβεβαιότητες ή ιδιότητες κλπ).

Όσο απλή κι εάν φαίνεται αυτή η τεχνική, είναι μια πολύ αποτελεσματική αλλά ταυτόχρονα πολύ παραμελημένη τεχνική. Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι απαριθμούν τα θετικά και τα αρνητικά μιας απόφασης πριν την πάρουν, αλλά στην πραγματικότητα, λαμβάνουν μια απόφαση ή διαμορφώνουν μια άποψη προτού να εξετάσουν συστηματικά όλα τα στοιχεία με προσεκτικό τρόπο. Μόνο αφού λάβουν την απόφαση, προσπαθούν μετά να βρουν λόγους για να την υποστηρίξουν (ορθολογικοποιήσουν), ή να ερμηνεύουν θετικά συγκυριακά γεγονότα που προέκυψαν στην συνέχεια, ως στοιχεία που τα είχαν λάβει υπ΄ όψη τους κατά την διαδικασία λήψης απόφασης (η ορθολογικοποίηση αυτή εκ των υστέρων είναι μία κλασσική και κάκιστη πρακτική από τους περισσότερους πολιτικούς).

  1. «Μέθοδος του Όνου» του Buriden.

Χρησιμοποιείται όταν αντιμετωπίζονται δύο ή περισσότερες εξίσου ελκυστικές εναλλακτικές λύσεις. (Από τον μύθο του γαϊδάρου ο οποίος βρίσκεται μεταξύ δύο δεμάτων σανού. Ο γάιδαρος δεν μπορούσε να αποφασίσει σε ποιο δέμα να γυρίσει επειδή ήταν και τα δύο ελκυστικά, και έτσι λιμοκτόνησε λόγω της αδυναμίας λήψης απόφασης).

Όταν οι εναλλακτικές λύσεις φαίνονται πολύ επιθυμητές, γινόμαστε τυφλοί για τα οποιαδήποτε μειονεκτήματα. Η μέθοδος των “γαϊδάρων του Buriden” εστιάζεται κυρίως στα μειονεκτήματα της κάθε επιλογής.

  1. Συγκεκριμένα κριτήρια.

Με αυτήν την τεχνική, γίνεται απαρίθμηση των κριτηρίων που πρέπει να πληροί η απόφασή και ορίζονται συγκεκριμένα σημεία ελέγχου για την εκπλήρωση κάθε κριτηρίου, ανάλογα με την σημασία (βαρύτητα) που έχουν στην απόφαση. Στην συνέχεια, σε κάθε εναλλακτική επιλογή απόφασης εξετάζονται εάν αυτά τα ορισμένα σημεία ελέγχου ικανοποιούν πλήρως τα κριτήρια. Για τα σημεία αυτά, απλά μπορεί να προσδιοριστεί μία κατ΄ εκτίμηση κλίμακα αξιολόγησης από 1 έως 10, ή οποιαδήποτε άλλη σειρά που θα ήταν πρακτικά επιβοηθητική στην εκτίμηση.

  1. Μήτρα απόφασης ή σταθμισμένος πίνακας απόφασης.

Με την μέθοδο αυτή, οργανώνεται ένας πίνακας με όλα τα κριτήρια, δεδομένης της κατ΄ εκτίμηση βαρύτητας τους ανάλογα με τη σημασία τους στην απόφαση (με μία κλίμακα μέτρησης από το 1-5 είτε από 1-10) και με κατάλληλη ταξινόμηση κάθε εναλλακτικής επιλογής αποφάσεως ως προς αυτά τα κριτήρια. Κάθε εναλλακτική λύση ταξινομείται σύμφωνα με το πόσο καλά ικανοποιεί τα συγκεκριμένα κριτήρια σε κάθε περίπτωση. Μετά από την ταξινόμηση όλων των εναλλακτικών λύσεων, προστίθενται οι κατ΄ εκτίμηση μετρήσεις βαρύτητας και επιλέγεται η εναλλακτική επιλογή με το μεγαλύτερο σύνολο.

Τέτοια απλά και πρακτικά «εργαλεία» μπορεί να φανούν εξαιρετικά χρήσιμα στα πρώτα στάδια αξιολόγησης της «βιωσιμότητας» των επιλογών λήψης απόφασης και στο να μην χαθεί ο σκοπός, ιδιαίτερα όταν υπάρχει ανάγκη ταχείας λήψης απόφασης επί πολύπλοκων θεμάτων, ιδιαίτερα σε επίπεδο αποφάσεων συλλογικών οργάνων (διακυβερνητικών, διυπουργικών, επιτροπών κλπ.) όπως είναι αυτό της πολιτικής.

Αφήστε μια απάντηση

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιό σας!
Εισαγάγετε εδώ το όνομά σας