Β’ ΜΕΡΟΣ
Α. ΤΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ;
- Οι οικονομικές επιλογές του Ερντογάν ταιριάζουν με την ευρύτερη γεωπολιτική στρατηγική που προωθεί, με στόχο να αναδειχθεί σε μεγάλη περιφερειακή δύναμη, και στην πράξη να μειώσει τον βαθμό εξάρτησης από την Δύση. Επιθυμεί να συνομιλεί με ίσους όρους με την Κίνα και τη Ρωσία και να επηρεάζει έναν ευρύτερο ζωτικό χώρο, από την Διευρυμένη Μέση Ανατολή μέχρι τις Τουρκογενείς χώρες και την Υποσαχάρια Αφρική, περιοχές στις οποίες σταδιακά οι ΗΠΑ έχουν μειώσει την παρουσία τους.
- Μέχρι τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, όταν ο Ερντογάν ήταν αφοσιωμένος σύμμαχος των ΗΠΑ, τα δυτικά κεφάλαια έρεαν μαζικά προς τη χώρα, τροφοδοτώντας την οικονομία, πάνω στην οποία στηρίχθηκε και η επεκτατική πολιτική του Ερντογάν.
- Από την στιγμή όμως που ο Ερντογάν προσπάθησε να μειώσει τον βαθμό εξάρτησή τους από τις ΗΠΑ και άρχισε να βελτιώνει τις σχέσεις του πρωτίστως με την Ρωσία και στην συνέχεια την Κίνα, επιχειρώντας να παίξει μεγαλύτερο και πιο ανεξάρτητο διεθνή ρόλο, τα διεθνή κεφάλαια έγιναν πολύ πιο επιφυλακτικά, οι εισροές μειώθηκαν και η συναλλαγματική κρίση πυροδότησε σημαντικά προβλήματα στην Τουρκική οικονομία.
- Η φυγή παλαιών κεφαλαίων ανάγκασε τον Ερντογάν να στρέψει την αναπτυξιακή προσπάθεια στο εσωτερικό της χώρας, με επεκτατικές/διευκολυντικές πολιτικές, ήτοι χαμηλά επιτόκια, δημόσια έργα, δημόσιες δαπάνες, κίνητρα για τον κατασκευαστικό τομέα και άλλα μέτρα έτσι ώστε η εσωτερική αγορά να κινήσει την οικονομία. Ταυτόχρονα επιδίωξε να προσελκύσει νέα κεφάλαια με ευρύτερες συμφωνίες συνεργασίας, εκμεταλλευόμενος την νέα συναλλαγματική ισοτιμία.
- Αν και τελευταία υπόγραψε την συμφωνία των Παρισίων για την μείωση των εκπομπών καυσαερίων, εν τούτοις εκτιμάται ότι κινήσεις του θα είναι αργές και χωρίς να δεσμεύεται άμεσα και επιτακτικά για να το πράξει. Η οικονομική βοήθεια που έλαβε φαίνεται να ήταν ο λόγος που επικύρωσε την Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Η Άγκυρα λάμβανε ως “αναπτυσσόμενη χώρα” μεγάλα κονδύλια για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης. Συγκεκριμένα έλαβε 667 εκατομμύρια ετησίως από το 2013 έως το 2016 και 244 εκατ. το 2017. Είναι επίσης προφανές ότι θα χρησιμοποιήσει την ανάγκη μείωσης των καυσαερίων ως δικαιολογητική βάση για μεγαλύτερη χρηματοδότηση και για να στραφεί στην πυρηνική ενέργεια και με άλλα εργοστάσια.
- Η στροφή αυτή θα βάλει την Τουρκία στον προθάλαμο των πυρηνικών χωρών, επιδιώκοντας να μετέχει στις διεθνείς συζητήσεις για τα θέματα αυτά και θα διεκδικεί πάντα και την δυνατότητα δημιουργίας πυρηνικών όπλων στο εγγύς μέλλον. Δηλαδή “με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια”όπως μας έχει συνηθίσει ο Ερντογάν να επιδιώκει.
Β. ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΓΙΑ ΕΙΣΡΟΗ ΝΕΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ
- Ταυτόχρονα με τα παραπάνω, προσπάθησε να αυξήσει τις νέες επενδύσεις ξένων κεφαλαίων στην χώρα του, με συμφωνίες με ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ χώρες. Και η υποτίμηση της λίρας ευνοεί την προσπάθεια του αυτή.
- Πέραν των εμπορικών-οικονομικών συμφωνιών που έχει με πολλές μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, ανάλογες συμφωνίες συνάπτει πλέον και με χώρες του κόλπου, με χώρες της Νοτιονατολικής Ασίας (Μαλαισία, Ινδονησία κλπ), της Αφρικής, την Ουκρανία, Ρωσία, Κίνα και τις Τουρκογενείς χώρες. Οι συμφωνίες αυτές έχουν διττό χαρακτήρα:
- Αφενός να εισρεύσουν νέα κεφάλαια στην χώρα, να ενισχύσουν την βιομηχανική βάση της χώρας και του τομέα των υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας,
- Αφετέρου να εξασφαλίσουν φτηνές πρώτες ύλες για την χώρα του για τον δευτερογενή τομέα.
- Για να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας (που αυξάνονται προκειμένου οι ξένες επενδύσεις να βρούν ελκυστικό επενδυτικό περιβάλλον και σ’ αυτόν τον τομέα), επιδιώκει να καλύψει τις ανάγκες με τα πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας και με πρόσβαση σε φτηνή ενέργεια από φυσικούς πόρους που υπάρχουν εν πολλοίς στις τουρκογενείς χώρες, με τις οποίες έχει αναπτύξει ιδιαίτερους δεσμούς. Οι δεσμοί αυτοί ενισχύονται και με τον Οργανισμό Τουρκογενών χωρών που έχει δημιουργηθεί και ηγείται η Τουρκία.
- Είναι επίσης σημαντικό να δούμε ποία είναι τα οικονομικά συμφέροντα που έχουν οι χώρες της Ευρώπης στην Τουρκία, για να αντιληφθούμε γιατί το επιχείρημα περί “διεθνούς απομόνωσης” αποδεικνύεται στην πράξη αβάσιμο.
- Η Ολλανδία έχει ήδη επενδύσει 33 δις στην Τουρκική οικονομία.
- Η νέα οικονομική συμφωνία που έκανε πρόσφατα με την Ιταλία, (συνέχεια αυτής του 2017) προβλέπει να γίνει προσπάθεια για να αυξηθεί ο όγκος του διμερούς εμπορίου, από περίπου 20 δις $ σήμερα, στα 30 δις $. το ταχύτερο. Ο συνολικός όγκος εμπορίου μεταξύ Τουρκίας και Ιταλίας σήμερα φθάνει τα 20,8 δις $, εκ των οποίων τα 10,2 δις $ αντιστοιχούν σε εξαγωγές της Ιταλίας προς την Τουρκία και τα 10,6 δις $ της Τουρκίας στην Ιταλία.
Τα τελευταία στοιχεία του 2021 που δημοσιεύθηκαν από την TUIK καταδεικνύουν ότι η Ιταλία παραμένει στην θέση της ως ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας, κατέχει την 3η θέση στις εξαγωγές της χώρας και την 4η στις εισαγωγές. Οι Ιταλικές εταιρείες έχουν ισχυρή παρουσία στην Τουρκία, ξεπερνούν τις 1.500 συμβάλλοντας στα έργα ενέργειας και υποδομών. Οι Ιταλικές άμεσες επενδύσεις ξεπέρασαν τα 4,5 δις $ το 2019 και η Τουρκία το 2020 προσέλκυσε από την Ιταλία 1 ακόμη δις $ άμεσων ξένων επενδύσεις (ΑΞΕ) .
- Η Μ. Βρετανία υπέγραψε οικονομική συμφωνία ελεύθερου εμπορίου και προμήθειας αμυντικών υποσυστημάτων με την Τουρκία (την 29/12/2020-ετέθη σε ισχύ την 1η Ιαν 2021). Σημειωτέον ότι είναι η πρώτη την οποία συνήψε η Μ. Βρετανία μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ για το Brexit, «…αναβαθμίζοντας περαιτέρω την ιστορική και ήδη προνομιακή σχέση ανάμεσα στις δύο χώρες…» όπως δήλωσαν από κοινού. Πέραν τούτου η συμφωνία με την Μ. Βρετανία διασφαλίζει και υψηλής ποιότητας υποσυστήματα για τα οπλικά συστήματα της Τουρκίας.
- Η Ισπανία υπέγραψε 5 συμφωνίες δύο εβδομάδες πριν, που αφορούν έργα για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ύδρευσης , συνεργασία για τον αθλητισμό, τις επιστήμες και συνεργασία για την καταπολέμηση των φυσικών καταστροφών. Πέραν τούτων ανακοινώθηκε και η ναυπήγηση αεροπλανοφόρου από την Ισπανία για την Τουρκία (πέραν του ήδη κατασκευασμένου ελικοπτεροφόρου που κάνει δοκιμές στην θάλασσα) καθώς και η μελλοντική συνεργασία σε υποβρύχια.
Το απόθεμα των ισπανικών επενδύσεων στην Τουρκία έχει αυξηθεί από 906 εκατομμύρια ευρώ το 2007 σε 6 περίπου δις ευρώ το 2020, ενώ υπάρχουν περισσότερες από 600 ισπανικές εταιρείες εγκατεστημένες στην Τουρκία.
- Ο Ερντογάν περιόδευσε και έγινε δεκτός από 28 χώρες της Αφρικανικής Ηπείρου, προσπαθώντας να βελτιώσει την διείσδυση και την επιρροή της Τουρκίας σε αυτές, οικονομικά, θρησκευτικά και στρατιωτικά (ερχόμενη σε άμεση αντιπαράθεση με τα Γαλλικά κυρίως συμφέροντα).
Η πράξη του αυτή τον έφερε αρχικά σε κάποιο βαθμό αντιπαλότητα και με τις χώρες του Κόλπου (ως προς την υποστήριξή του στην μουσουλμανική αδελφότητα).
Υπέγραψε πολλά μνημόνια διπλωματικής, οικονομικής και αμυντικής συνεργασίας και κατανόησης με πολλές από τις χώρες αυτές και συμφωνίες προνομιακής προμήθειας πρώτων υλών στην Τουρκία. Τελευταία συμφωνία ήταν μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης της Νιγηρίας για συνεργασία στον τομέα της ενέργειας και της εξόρυξης υδρογονανθράκων, συνολικά 7 τομείς συνεργασίας, ανάμεσα στους οποίους και για συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία.
- Ενίσχυσε τις σχέσεις του με το Αζερμπαϊτζάν που το παρακίνησε να επιτεθεί στην Αρμενία, και το υποστήριξε να καταλάβει τα ζωτικά εδάφη από ανοίγουν τον διάδρομο Ζανγκεζούρ.
- Ο φυσικός αυτός διάδρομος ανάμεσα στα πανύψηλα όρη της περιοχής δημιουργεί σημαντικό διαμετακομιστικό πέρασμα από την Κίνα προς την ΕΕ. Αυτή η προσπάθεια ενισχύεται και από τις ενέργειές του για δημιουργία της διώρυγας στην Ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης, για να ξεπεράσει τους διεθνείς περιορισμούς του Βοσπόρου. Ενός έργου για το οποίο έχουν επενδυθεί ήδη μεγάλα Αραβικά κεφάλαια στην περιοχή και συνεχίζουν να επενδύονται.
- Στην συνέχεια βελτίωσε σημαντικά τις σχέσεις με τα ΗΑΕ . Η στροφή της προσέγγισης του Άμπου Ντάμπι προς την αποκλιμάκωση των περιφερειακών σημείων έντασης είναι μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας των ηγεμόνων του βασιλείου να επανακαθορίσουν την στάση τους στην εξωτερική πολιτική, μετά από μια περίοδο αμφισβητήσιμης υπερβολικής επέκτασης (βομβαρδισμούς άλλων χωρών κλπ). Η συμφωνία που υπογράφηκε για οικονομική συνεργασία και επενδύσεις 10 δις $ στην οικονομία της Τουρκίας, σηματοδοτεί μία αλλαγή στην πολιτική της μακροχρόνιας αντιπαλότητας μεταξύ των δύο χωρών, και ταυτόχρονα μια ευρύτερη προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων της Τουρκίας και με τις άλλες χώρες του Κόλπου, στοχεύοντας σε ισχυρότερους οικονομικούς και επιχειρηματικούς δεσμούς.
- Ειδικότερα, τα ΗΑΕ αναπτύσσοντας το εμπόριο τους στην Ασία και την Αφρική, αναζητούν επενδύσεις 150 δις $. Επίσης και άλλες χώρες του Κόλπου, αναζητούν επενδύσεις εκτός πετρελαίου (λόγω της τάσης για αλλαγή ενεργειακού μοντέλου παγκόσμια) και χρειάζονται έναν εμπορικό εταίρο, όπως είναι η πολυπληθής Τουρκία, μέλος του G20.
- Η δυναμική αυτή για βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας και ΗΑΕ ενισχύεται και από το ΝΑΤΟ, το οποίο είχε επηρεαστεί από την αντιπαλότητα και το ΒΕΤΟ της Τουρκίας. Το ΒΕΤΟ εμπόδισε το ΝΑΤΟ να εμπλακεί σε στενότερη συνεργασία με τα ΗΑΕ, ώστε να ενισχύσει τον ρόλο του στον Κόλπο.
- Καθοριστικό γεγονός για την βελτίωση των σχέσεων τους είναι και η σύλληψη από τις αρχές των ΗΑΕ του Τούρκου αρχιμαφιόζου Σεντάτ Πεκέρ, ο οποίος είχε βρει καταφύγιο στα ΗΑΕ και από εκεί κατηγορούσε τον Ερντογάν και στελέχη της Τουρκικής κυβέρνησης. Όπως δήλωσαν τα ΗΑΕ θα τον εκδώσουν στην Τουρκία, σύμφωνα με το αίτημα της Τουρκίας.
- Στην ίδια προσπάθεια βελτίωσης των Τουρκικών σχέσεων με τις χώρες του Κόλπου, εντάσσεται και η υπογραφή συμφωνίας ανάμεσα στις στρατιωτικές ηγεσίες της Τουρκίας και του Κουβέιτ (το 2019) για την ενδυνάμωση της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ τους. Ήδη έχουν ξεκινήσει οι κοινές συνεδριάσεις της Επιτροπής Στρατιωτικής Συνεργασίας Τουρκίας-Κουβέιτ και συνεχίζονται τακτικά.
- Στις 27/11/20 ο Ερντογάν υπέγραψε με το Κατάρ οκτώ συμφωνίες για την ενέργεια, την άμυνα και τα τρόφιμα. Με τις νέες αυτές συμφωνίες το 10% του χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης ανήκει πλέον στο Κατάρ και τεράστια χρηματικά ποσά διοχετεύονται στην τουρκική οικονομία, σε εμπορικά κέντρα, σε μεταφορές, σε λιμάνια και στην περιοχή της νέας διώρυγας, από τον στενό σύμμαχό της Τουρκίας στον Κόλπο.
- Οι επενδύσεις του Κατάρ στην Τουρκία σήμερα ανέρχονται σε 25 δις $ περίπου, καθιστώντας το πλούσιο σε φυσικό αέριο εμιράτο τον δεύτερο μεγαλύτερο επενδυτή στην Τουρκία. Η χρηματοδότηση του Κατάρ, εν τω μεταξύ, έφτασε σχεδόν το 15% των συνολικών ξένων επενδύσεων στην Τουρκία τα τελευταία πέντε χρόνια. Το μεγαλύτερο έργο όπου συμμετέχουν ενεργά Καταριανά κεφάλαια είναι η Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης.
- Πέραν τούτων αναμένεται και υπογραφή ιδιαίτερης αμυντικής συνεργασίας για συνεκπαίδευση πιλότων με τα αεροσκάφη Rafale και Mirage του Κατάρ που θα μετασταθμεύσουν μαζί με 250 άτομα στην Τουρκία.
- ΣΗΜ: Η συμφωνία τελικά υπογράφηκε την 3/12/21, και συμφωνήθηκαν νέες επενδύσεις 15 δις $ του Κατάρ στην Τουρκία την 6/12/21, κατά την επίσημη επίσκεψη του Ερντογάν στο Κατάρ.
- Στα Βαλκάνια η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία με Αλβανία στις 23 Ιουλίου του 2020, και ένα πρωτόκολλο εφαρμογής της συμφωνίας στρατιωτικής συνεργασίας και περαιτέρω ενίσχυσης της στρατιωτικής συνεργασίας των δύο χωρών.
- Με αυτή τη συμφωνία, γίνονται χρηματοδοτικές συνεισφορές για την αγορά υπηρεσιών και αγαθών για στρατιωτικούς σκοπούς. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται και η ενίσχυση της διαλειτουργικότητας των Ενόπλων Δυνάμεων της Αλβανίας. Επίσης στο πλαίσιο αυτό ιδρύθηκε το Συμβούλιο Στρατηγικής Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου, το οποίο «θα επιτρέψει την περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας μας σε κάθε τομέα» όπως δήλωσαν ο Ερντογάν και ο Έντι Ράμα στην κοινή συνέντευξη Τύπου.
- Στην συνέχεια υπογράφηκε συμφωνία της Τουρκίας με την Β. Μακεδονία, για 5ετή στρατιωτική και οικονομική συνεργασία, καθώς και το πρωτόκολλο για την εφαρμογή της. Η συμφωνία, σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας της Βόρειας Μακεδονίας, προβλέπει ετήσια κατανομή κονδυλίων από την Τουρκία στη Βόρεια Μακεδονία, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων, την προμήθεια εξοπλισμού πυροβολικού και τον εκσυγχρονισμό του Στρατού.
- Σημαντική είναι η υπογραφή σειράς αμυντικών συμβάσεων με την Ουκρανία την 15/1/2020. Ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας Αντρίι Ταράν δήλωσε ότι τα συγκεκριμένα πρότζεκτ έχουν σχεδιαστεί για να “ενισχύσουν ριζικά τις ικανότητες μάχης του Ουκρανικού Ναυτικού για να αυξήσουν την ασφάλεια στις περιοχές της Μαύρης και της Αζοφικής Θάλασσας”. Το Υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας δήλωσε ότι είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας που το υπουργείο έχει συνάψει άμεσες ξένες οικονομικές συμφωνίες για στρατιωτικά αγαθά. Την 3/9/2021 η Τουρκία και η Ουκρανία υπέγραψαν νέα συμφωνία στον τομέα της άμυνας. Η Στρατιωτική Βιομηχανία Ηλεκτρονικών Συστημάτων της Τουρκίας (ASELSAN) και η κρατική εταιρεία εμπορίας όπλων Ukrspetseskport της Ουκρανίας υπέγραψαν συμφωνία για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων αεράμυνας. Η Βουλή της Ουκρανίας ενέκρινε μάλιστα πρόσφατα το νομοσχέδιο περί “κύρωσης της στρατιωτικής συμφωνίας πλαισίου μεταξύ των κυβερνήσεων της Ουκρανίας και της Τουρκίας”.
- Στην περιοχή της Βόρειας Αφρικής, πέραν των συμφωνιών με την Λιβύη, ο Ερντογάν υπέγραψε συμφωνίες με τον Αχμέντ Ουγιαχία της Αλγερίας. Αρχικά είχαν υπογράψει συμφωνίες (27/2/2018), οι οποίες προβλέπουν στενή συνεργασία στα πεδία διπλωματίας, γεωργίας, πολιτισμού και τουρισμού, φυσικών πόρων και ανώτατης εκπαίδευσης.
- Ο Ερντογάν προσπαθεί έκτοτε να χτίσει ένα κοινό μέτωπο εναντίον της Γαλλίας, στην βάση της ιστορικής μνήμης (απέτυχε με την Τυνησία).
- Την 10/11/2021 υπογράφηκε νέα συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Αλγερίας μία στον τομέα της κτηνοτροφίας. Ο υπουργός Ενέργειας της Αλγερίας Μουμάμεντ Αρκάμπ μάλιστα δήλωσε ότι θα υπογραφούν άλλες 5 συμφωνίες από τους προέδρους των δύο χωρών, που θα καλύπτουν τομείς όπως η προστασία των καταναλωτών, οι επιχειρήσεις, η απασχόληση, η κοινωνική ασφάλιση, το περιβάλλον, η ίδρυση εμπορικού επιμελητηρίου μεταξύ των δύο χωρών και ενδεχομένως στον τομέα της Ενέργειας.
- Και οπωσδήποτε θα πρέπει να αναφέρουμε ότι την 11 Νοεμβρίου του 2020, η Τουρκία και η Ρωσία υπέγραψαν συμφωνία για τη δημιουργία ενός κοινού επιχειρησιακού κέντρου, που θα παρακολουθεί την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και οι δύο χώρες θα εργαστούν από κοινού εκεί. Συνεχίζοντας μάλιστα την συνεργασία με την Ρωσία πέραν των S-400 και της εν εξελίξει κατασκευής ενός εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας στο Ακουγιού (και ενός δεύτερου μελλοντικά), την 16 Νοεμβρίου 2021 συμφώνησαν για την κοινή παραγωγή εξαρτημάτων του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας S-400, χωρίς όμως να προβούν σε περαιτέρω λεπτομέρειες, καθώς (όπως είπε ο ίδιος ο Ερντογάν) συμφώνησαν με τον Πούτιν να μην υπάρξουν ανακοινώσεις για το θέμα αυτό.
- Σημαντική είναι επίσης η συμφωνία που υπογράφηκε την 13 Οκτωβρίου του 2021, της Τουρκίας με τη Κίνα. Μία νέα συναλλαγματική συμφωνία ύψους 3,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που αυξάνει την υπάρχουσα συναλλαγματική συμφωνία στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια. Θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη, ότι υπό τον Ερντογάν η Τουρκία αναζητάει σταθερά την εύνοια και τις επενδύσεις του Πεκίνου. Πρεσβεύει την ένωση της τουρκικής πρωτοβουλίας διηπειρωτικών μεταφορών του “Μεσαίου Διαδρόμου” (ενισχύοντας τις προσπάθειες ανάπτυξης του Belt and Road Initiative της Κίνας), επικαλούμενος τη “φυσική αρμονία” του διαδρόμου (μέσα από το πέρασμα Ζανγκεζούρ). Στην λογική αυτή η Τουρκία και η Κίνα υπέγραψαν μνημόνιο συμφωνίας το 2016 για τη διαδρομή Trans-Caspian International Transport (TCIT) για σιδηροδρομικές μεταφορές εμπορευματοκιβωτίων από την Κίνα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενώ η Κίνα δεν έχει αναπτύξει σημαντικά τα χερσαία δρομολόγια της νότιας Ευρασίας, οι προσπάθειες από τον Οργανισμό Συνεργασίας BRI και Σαγκάης να ενταχθούν το Ιράν και η Τουρκία δείχνουν την τάση για στενότερους δεσμούς με τη Κίνα. Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται και από την ανακοίνωση για έναρξη λειτουργίας σιδηροδρομικής γραμμής Τουρκίας-Ιράν.
Περιφρονώντας την βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ο Ερντογάν κοιτάζει όλο και περισσότερο προς το Πεκίνο. Πέρυσι μάλιστα και εν μέσω της υποτίμησης της τουρκικής λίρας, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας επέτρεψε για πρώτη φορά την εξόφληση του οφειλόμενου εισαγωγικού χρέους προς την Κίνα σε γουάν.
- Ένα άλλο πρόσφατο βήμα ήταν και η ενίσχυση του “Οργανισμού Τουρκογενών Λαών” με μηχανισμούς αλληλεξάρτησης και η προσπάθεια αναγνώρισης του κατεχομένου τμήματος της Κύπρου μέσω αυτού του Οργανισμού. Δεν αναμένεται να υπάρξει ευρεία αναγνώριση του κατεχόμενου τμήματος της Κύπρου από τις χώρες αυτές, όμως η προσπάθεια ενίσχυσης των οικονομικών και εμπορικών συναλλαγών μεταξύ τους είναι κάτι αναμενόμενο, προκειμένου να ενισχυθεί η οικονομία του κατεχόμενου τμήματος.
ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
Είναι εξαιρετικά βιαστικές οι θέσεις που προβάλλονται συχνά από αναλυτές στα ΜΜΕ για την διεθνή απομόνωση της Τουρκίας και την Τουρκική οικονομία, σε τέτοιο βαθμό που να θεωρούμε ότι θα καταρρεύσει και όλη η χώρα. Πόσο μάλλον όταν αυτή η υποτιθέμενη διεθνής απομόνωση αλλά και η σημερινή δυσχερής οικονομική κατάσταση της προβάλλεται αφελώς ως αποτέλεσμα της δικής μας πολιτικής έναντι της Τουρκίας.
Είναι γεγονός ότι μία οικονομική κρίση αυτής της μορφής επηρεάζει την εμπιστοσύνη του κόσμου προς την κυβέρνηση, όμως ο Ερντογάν εξακολουθεί να έχει τις δυνατότητες να αντιστρέψει το κλίμα με κατάλληλες κινήσεις τόσο σε επίπεδο εξωτερική πολιτικής όσο και οικονομικής πολιτικής.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αντιληφθούμε ότι η ΕΕ δεν θα ήθελε την οικονομική κατάρρευση της Τουρκίας, αφού πάνω από τα δύο τρίτα των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΚΕ) της Τουρκίας, ύψους πλέον των 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων, προέρχονται από μεγάλες χώρες της Ευρώπης (που θα θελήσουν να την στηρίξουν), ένα μοτίβο επενδύσεων που είναι εδραιωμένο και ώριμο, αφού χρονολογείται εδώ και δεκαετίες. Συνεπώς υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για τον Ερντογάν (εξαρτάται από αυτόν και τις επιλογές διεθνούς πολιτικής του εν πολλοίς) ώστε να μπορέσει να αντιστρέψει την κακή σημερινή κατάσταση της οικονομίας.
Ας σταματήσουν λοιπόν τις θριαμβολογίες διάφοροι βιαστικοί και ας εκμεταλλευθούμε τον χρόνο που μας δίνεται λόγω των δύσκολων συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί για την Τουρκία (στις διεθνείς της σχέσεις όσο και στο εσωτερικό της) προκειμένου να βελτιώσουμε την δική μας οικονομική θέση και να ωριμάσουν οι συμφωνίες και συμμαχίες που έχουμε δημιουργήσει ως «Έξυπνο Πλέγμα Ασφαλείας».
ΣΗΜ: Όπως έχω επισημάνει κατ εξακολούθηση, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δούμε αντι-συμμαχίες από την Τουρκία (γεγονός που επιβεβαιώνεται και με την νέες συμφωνίες με ΗΑΕ αλλά και με Κατάρ).