Η ΑΝΑΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ – Η ΚΥΠΡΟΣ ΚΙ’ ΕΜΕΙΣ, άρθρο του Υποναυάρχου ε.α. Στέλιου Φενέκου

1

Ένα από τα μεγάλα ζητήματα που ανέκυψαν τελευταία είναι η ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Άμυνας και Ασφάλειας,  η δυνητική αυτονόμηση της ΕΕ από το ΝΑΤΟ και συνακόλουθα οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται για την χώρα μας  σήμερα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποδεχθεί την “Κοινή Αμυντική Πολιτική, Άμυνας και Ασφάλειας”, και στη λογική αυτή έχει εγκαθιδρύσει – ξεκινώντας προ δεκαετίας με την κυρία Μογκερίνι – μία στρατηγική για την άμυνα και ασφάλεια της Ευρώπης, που δίνει τη δυνατότητα με τις συνεργασίες PESCO, για επί μέρους διμερείς η πολυμερείς συμφωνίες μεταξύ των χωρών της ΕΕ, προκειμένου να αυξηθούν οι αμυντικές δυνατότητες της ΕΕ.

Και αυτό το κάνει όχι για να έρθει σε σύγκρουση με το ΝΑΤΟ αλλά για να αποκτήσει ένα βαθμό αυτονομίας σε ο, τι αφορά επιχειρήσεις που θα ήθελε να αναλάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση, είτε σε περιοχές ενδιαφέροντος της είτε μελλοντικών συνεργασιών.

Αυτό για εμάς θα ήταν μία μεγάλη ευκαιρία, τώρα που η Γαλλία δείχνει ότι θέλει να ηγηθεί όχι μόνο στην ΕΕ αλλά αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και στην Μ. Ανατολή  και στην Β. Αφρική.  Οι ΗΠΑ χρειάζονται την ισχυρή στρατιωτικά Γαλλία ως σύμμαχο στις ως άνω περιοχές αλλά και στην περιοχή της Ινδοκίνας, για τον έλεγχο της Κινεζικής επεκτατικότητας, παρά τα πρόσκαιρα προβλήματα της ακύρωσης της συμφωνίας για τα Υποβρύχια της Αυστραλίας.

Εκτιμάται συνεπώς ότι οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν  να βελτιώσουν τις σχέσεις τους άμεσα μαζί της, γεγονός που για μας αποτελεί ευκαιρία για βελτίωση της στρατηγικής μας σχέσης και με ΗΠΑ και Γαλλία, με δεδομένο ότι προχωράει η στρατηγική συμφωνία με τις ΗΠΑ και η Γαλλία μας έχει ήδη προτείνει να συνεργαστούμε.

Κάλλιστα θα μπορούσε αυτή η συνεργασία με την Γαλλία να ενταχθεί μέσα στην στρατηγική PESCO της ΕΕ, ώστε να τύχει μεγαλύτερης αποδοχής στην ΕΕ χωρίς σημαντικές αντιδράσεις. Να γίνει δηλαδή η διμερής συνεργασία για το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να ενταχθούν ενδεχομένως και άλλες χώρες, όπως η Κύπρος, η Ιταλία, πράγμα που επιθυμεί τη Γαλλία (το έχει πει πολλές φορές ο Μακρόν στις διασκέψεις των Μεσογειακών χωρών της ΕΕ) για την διασφάλιση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό πιστεύω ότι είναι μία δυνατότητα που πρέπει να την εξετάσουμε.

“ΕΝΙΑΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ” ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΑΝΤΙ “ΕΝΙΑΙΟΥ ΑΜΥΝΤΙΚΟΥ ΔΟΓΜΑΤΟΣ”

Όπως επίσης πρέπει να εξετάσουμε και τη δυνατότητα των σχέσεων μας με την Κύπρο, διότι σας θυμίζω, υπήρχε η έννοια του “Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος”.

Το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα κατέρρευσε διότι δεν υπήρχαν τότε τα στρατιωτικά μέσα για να μπορούμε να δημιουργήσουμε αυτή την έννοια του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος, και σιγά-σιγά απαξιώθηκε.

Όμως, σήμερα, που η Κύπρος είναι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και υπάρχει η PESCO και η κοινή πολιτική ασφάλειας, θα μπορούσε το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα να μετασχηματιστεί σε “Ενιαία Πολιτική Ασφάλειας”, η οποία είναι ήπιας ισχύος, να έχει πρωτίστως πολιτικό χαρακτήρα, να μην προβάλλεται ο σκληρός στρατιωτικός χαρακτήρας όπως συνέβαινε με το “Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα”, πράγμα που ταυτόχρονα θα δικαιολογούσε πολλές μας υποστηρικτικές ενέργειες.

Πέραν αυτών θα μπορούσαμε ενδεχομένως να εντάξουμε τη Γαλλία και άλλες χώρες σε αυτή την πολιτική (με δεδομένα τα κοιτάσματα που όλοι καλοβλέπουν στην περιοχή), και αυτή η ενιαία πολιτική ασφάλειας να ενταχθεί στην PESCO, πρώτα απ’ όλα σαν δράσεις και συνεργασίες, και να ενταχθούν και όλες οι ενέργειες που κάνουμε και με τον EASTMED και όλες οι υπόλοιπες συναφείς δράσεις μας.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΣΥΝΟΡΑ – ΣΧΕΣΗ ΕΕ ΚΑΙ ΝΑΤΟ

Ας δούμε όμως και την σχέση Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει την έννοια των Ευρωπαϊκών συνόρων. Βέβαια, στην έννοια των συνόρων η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει εντάξει οπωσδήποτε και τις δυνητικές ζώνες κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών.

Αν και μετέχει στην UNCLOS και είναι συμβαλλόμενο μέρος και υποτίθεται ότι οι χώρες έχουν εκχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση όλες τις αρμοδιότητες για τις ζώνες κυριαρχικών δικαιωμάτων, εν τούτοις η ΕΕ δεν αναλαμβάνει αποφασιστικά τις ευθύνες της στον τομέα αυτό.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε αναθέσει στο πανεπιστήμιο της Σεβίλλης να κάνει μία μελέτη για τις ζώνες θαλάσσιας κυριαρχίας της ΕΕ και εξ αυτής προέκυψε ο γνωστός “χάρτης της Σεβίλλης”, όπου οριοθετούνται οι ΑΟΖ των χωρών της ΕΕ, και ο οποίος, αυτή τη στιγμή, είναι πηγή του προβλήματος με την Τουρκία, διότι οι Τούρκοι ισχυρίζονται ότι πρέπει να καταργηθεί. Βέβαια, η μελέτη ενός πανεπιστημίου δεν αποτελεί οπωσδήποτε και κανονιστικό θεσμικό κείμενο της ΕΕ.

Από τη στιγμή, όμως, που αυτό συμπεριλήφθηκε σε κείμενα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και σε κείμενα του ΟΗΕ, είναι ένα στοιχείο το οποίο κάλλιστα θα μπορούσαν ερευνητές και άνθρωποι που υποστηρίζουν τα συμφέροντά μας σε διεθνείς οργανισμούς να το αξιοποιήσουν, με περιορισμένο, βέβαια, τρόπο, αφού δεν είναι κάτι που έχει κανονιστική μορφή.

Όμως, εδώ γεννιέται ένα άλλο μεγάλο ζήτημα. Η περιοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τις αρμοδιότητες του ΝΑΤΟ, και σε σχέση με την με την προέκταση που δίνεται στο άρθρο 42 στο τέλος του καταστατικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο προβλέπει ότι όλες οι δράσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να είναι σε κάποιο βαθμό συμβατές με τις πολιτικές του ΝΑΤΟ.

Αναγκαστικά, λοιπόν, μπαίνει ένα ζήτημα του πόσο εμπλέκονται αυτές οι περιοχές αρμοδιότητας του ΝΑΤΟ, με τις περιοχές των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού το ΝΑΤΟ εγγυάται την ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό είναι μεγάλο ζήτημα αυτή τη στιγμή, καθώς συζητείται ευρέως και μάλιστα δυνητικά, (πέραν από τις μέχρι τώρα δράσεις εκτός περιοχών δραστηριοτήτων του ΝΑΤΟ) να επεκταθεί περισσότερο το ΝΑΤΟ.

Μια τέτοια επέκταση θα την έβλεπα μελλοντικά σε γειτονικές περιοχές, όπως π.χ στην Β. Αφρική αν εκεί τα πράγματα δεν διευθετηθούν με τον τρόπο που πρέπει, θα μπορούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ να εμπλακούν στην περιοχή.

Οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται το ΝΑΤΟ ως ένα εργαλείο της εξωτερικής τους πολιτικής και στα εργαλεία συμπεριλαμβάνουν και την νέα στρατηγική σχέση ΗΠΑ-Αυστραλίας – Μ. Βρετανίας (AUΚUS), όπως επίσης αναγνωρίζουν και την στρατηγική σημασία της Γαλλίας, της Ν. Ζηλανδίας αλλά και της Ιαπωνίας, και θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευθούν την συμπληρωματικότητα των σχέσεων αυτών στο εγγύς μέλλον, με σκοπό τον έλεγχο της επεκτατικότητας της Κίνας στον Ινδο-Ειρηνικό, στην Αφρική αλλά και στην Μέση Ανατολή.

Στην πολύπλευρη αυτή προσπάθεια ελέγχου των Κινεζικών φιλοδοξιών, εκτιμάται ότι  η προσπάθειά των ΗΠΑ θα είναι να περιορίσουν (θεμιτά και αθέμιτα) την εμπορική συνεργασία ΕΕ και Κίνας και θα επιφυλάξουν ιδιαίτερο ρόλο για την Τουρκία λόγω της επιρροής της στις Ισλαμικές χώρες του Καυκάσου και της Μέσης Ανατολής, με σκοπό το Ισλαμικό αυτό τόξο να αποτελέσει το Δυτικό ανάχωμα στην Κινεζική επεκτατικότητα.

Βέβαια υπάρχουν αδυναμίες στην στρατηγική αυτή, και μία από αυτές είναι οι σχέσεις Ινδίας και Πακιστάν, όπου οι ΗΠΑ θα πρέπει να τηρήσουν μία ισορροπημένη πολιτική, η υπερ-εκτίμηση ότι η Τουρκία μπορεί να είναι αξιόπιστος σύμμαχος, η υπό περιοριστικούς όρους αποδοχή της παρεμβατικότητας των ΗΠΑ και των συμμάχων τους από τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, αλλά και οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Ρωσία (όπως και Ρωσίας ΕΕ-όπως καιρό τώρα διατυμπανίζει ο Μακρόν ότι δεν αποτελεί απειλή αν και αντιδρά στην αυταρχισμό της κυβέρνησής της και των δορυφόρων της) που πρέπει να αλλάξει προτεραιότητα ως απειλή στα ΝΑΤΟϊκα σχέδια.

1 σχόλιο

Αφήστε μια απάντηση

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιό σας!
Εισαγάγετε εδώ το όνομά σας