“THE FORKING PATH” ΤΟΥ ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΟΥ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ, άρθρο του Υποναυάρχου ε.α. Στέλιου Φενέκου

0

“I thought of a labyrinth of labyrinths, of one sinuous spreading labyrinth that would encompass the past and the future . . . I felt myself to be, for an unknown period of time, an abstract perceiver of the world.” (Borges)

Δύο περίπου μήνες πριν, όταν δημιουργήθηκε η συμμαχία AUKUS των ΗΠΑ με Αυστραλία, η θέση μου ήταν ότι η συμμαχία αυτή θα πυροδοτήσει σημαντικές εξελίξεις στους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς, ότι μας αφορά άμεσα και ότι η κρίση μεταξύ των ΗΠΑ και της Γαλλίας ήταν πρόσκαιρη (όπως δημοσιεύθηκε στο ΑΘΜΟΝΙΟΝ ΒΗΜΑ).

Επίσης  ότι ο Μακρόν διεκδικούσε αναβαθμισμένο ρόλο για την Γαλλία στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, με την αντίδρασή του να καλέσει στην Γαλλία  τον πρέσβη του από τις ΗΠΑ. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι σχέσεις τους θα αποκαθίσταντο και μάλιστα με στρατηγική συνεργασία στην περιοχή της Ινδοκίνας αλλά και της ΕΕ και της Υποσαχάριας Αφρικής.

Επίσης ότι η Γαλλία θα απαιτήσει ηγετικό αναβαθμισμένο ρόλο στην αμυντική ενίσχυση της ΕΕ, που όμως δεν θα είναι ασύμβατη με το ΝΑΤΟ, αλλά παραπληρωματική και ο ρόλος της Γαλλίας στην ΕΕ θα είναι συμπληρωματικός,

Οι εκτιμήσεις ήταν ότι η Γαλλία θα διεκδικήσει επίσης αναβαθμισμένο πολιτικό ρόλο στο ΝΑΤΟ (πιθανώς να δούμε του χρόνου και ΓΓ/ΝΑΤΟ Γάλλο), και ότι θα διεκδικήσει ανεξαρτησία επιχειρησιακής δράσης από την ΕΕ, όπως και κάνει με την ΕΙ2 (αμυντική συνεργασία και με χώρες εκτός της ΕΕ, για να ξεφύγει από την εξάρτηση του σφιχτού συστήματος λήψης αποφάσεως της σε επιχειρησιακές δράσεις, και από τα ΒΕΤΟ χωρών της ΕΕ).

Όπως φαίνεται μετά την πρόσφατη συνάντηση Μπάϊντεν-Μακρόν, τα όσα είπαν δημόσια και έδειξαν με πράξεις,  επιβεβαιώνουν ότι εντός αυτού του πλαισίου αναβαθμίζεται η στρατηγική  σχέση ΗΠΑ και Γαλλίας.

ΤΟ ΝΕΟ “FORKING PATH” ΣΤΙΕΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Σήμερα η Γαλλία αναβαθμίζεται σε ισότιμο συνομιλητή με τις ΗΠΑ στα παγκόσμια πράγματα, στο πεδίο της πολιτικής ισχύος κυρίως, με όχημα την αμυντική ισχύ και την συμμετοχή της με αξιώσεις ισχύος σε όλους τους ηγετικούς διεθνείς οργανισμούς παγκόσμιου κύρους.

Οι εκτιμήσεις σήμερα, όπως προκύπτουν από ενδελεχή ανάλυση, είναι:

Α.  ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ  ΕΕ & ΗΠΑ

  1. Η Γερμανία αναγκαστικά θα επικεντρώσει την προσοχή της στην οικονομική ισχύ (αυτό δείχνουν και οι μέχρι τώρα δηλώσεις των νέων στελεχών, στην μετά την Μέρκελ εποχή) και θα προσπαθήσει να ενισχύσει το περιφερειακό πεδίο επιρροής της εντός της ΕΕ. Θα ενισχύσει την αμυντική της βιομηχανία και τις εξαγωγές, αλλά στα βήματά της για την ενίσχυση της αμυντικής της επιχειρησιακής ισχύος,  θα είναι πολύ φειδωλή και προσεκτική.
  2. Η αμφισβητούμενη σήμερα σχέση της με τις ΗΠΑ (λόγω κυρίως της σχέσης που προώθησε και συνεχίζει με Ρωσία –φυσικό αέριο – και με Κίνα – υπέγραψε εμπορική συμφωνία χωρίς να περιμένει τον Μπάϊντεν) είναι δύσκολο να αλλάξει σύντομα, με δεδομένη μάλιστα και την αλλαγή ηγεσίας στην Γερμανία, και τις δυσκολίες συγκυβέρνησης που πιθανώς θα υπάρξουν.
  3. Μία σκληρή νομισματική πολιτική ενδεχομένως να είναι η επιλογή της για να μειώσει τις αξιώσεις ισχύος της Γαλλίας, παρά την συμφωνία του Άαχεν που υπέγραψαν Μακρόν και Μέρκελ.

Όμως η στάθμιση θα είναι δύσκολη, δεδομένου ότι μία τέτοια πολιτική είναι πολύ πιθανόν να επαναφέρει τους κινδύνους οικονομικής κρίσης στην ΕΕ, γεγονός που θα μειώνει μεν τις φιλοδοξίες της Γαλλίας και συνεργαζομένων χωρών, αλλά θα βγάζει την ΕΕ από την διεκδίκηση ηγετικού ρόλου  στις γεωπολιτικές εξελίξεις στον υπόλοιπο κόσμο.

  1. Μπρος γκρεμός κι πίσω ρέμα για την Γερμανία, και ελπίζω ότι δεν θα θυσιάσει πάλι την Ευρώπη για την δική της εγωκεντρική πολιτική αντίληψη.
  2. Η Ελλάδα καλώς έκανε και συντάχθηκε με ΗΠΑ και Γαλλία, και καλώς έκανε και πρόβαλλε (στην επίσκεψη της Μέρκελ), όλα όσα ελέχθησαν από την πρωθυπουργό. Θα πρέπει όμως να είμαστε έτοιμοι για οικονομικό πόλεμο στην ΕΕ, και που η εγωϊστική συμπεριφορά της Γερμανίας είναι πολύ πιθανόν να  υποδαυλίσει.

Β.   ΟΙ ΗΠΑ  –  Η ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΙΣΧΥΣ ΣΤΗΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ  ΩΣ ΣΤΗΡΙΓΜΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ

  1. Όσο για την σκληρή ισχύ της αμυντικής συνεργασίας ΗΠΑ και Γαλλίας που προανέφερα, αυτή είναι εργαλείο της πολιτικής και στον οικονομικό ανταγωνισμό για επικράτηση.

Και ο Μπάϊντεν έχει επιλέξει αντί της Υπεροχής της Μονοκρατορίας (που δεν μπορεί η Αμερική να υποστηρίξει λόγω οικονομίας, πόρων, ασφάλειας και ανερχόμενου ανταγωνισμού), την Συλλογική Ασφάλεια και την Αμερικανική ευημερία, σε συνεργασία με αξιόπιστους συμμάχους (ο Ευρωατλαντισμός είναι τρίτος  στις προτεραιότητές του. Πρώτα είναι η επανάκαμψη των ΗΠΑ και η εσωτερική ευημερία και σταθερότητα που επιδιώκει, και μετά ο ανταγωνισμός με την Κίνα).

  1. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Αμερική δεν θα προσπαθήσει να κρατήσει την ισχύ και σταθερότητα του ΝΑΤΟ και να κρατήσει “εντός των τειχών” χώρες όπως η Τουρκία, και κοντά της χώρες όπως το Πακιστάν, οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Λατινικής Αμερικής.

Όμως είναι σαφής ο προσανατολισμός και οι μελλοντικές φανερές και αφανείς συνεργασίες που επιδιώκει, που περιλαμβάνουν:

  1. Σταθεροποίηση στις σχέσεις με την Ρωσία (η Γαλλία θα κληθεί να παίξει εξισορροπητικό ρόλο εκεί), σχέση αναμονής με την Γερμανία, επιφυλακτικότητα προς το παρόν αλλά με τάση για βελτίωση της αντιπαλότητας με την Τουρκία, στήριγμα στις συμμαχίες  με Ιαπωνία, Μ. Βρετανία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, εμβάθυνση στις σχέσεις με τις χώρες του Μεκόνγκ και της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπως και με την Ελλάδα, χώρες Βαλκανίων και της Μαύρης θάλασσας, την Αίγυπτο και τις χώρες του κόλπου, και οπωσδήποτε διατήρηση των εύθραυστων σχέσεων με Πακιστάν που την αναγκάζει να διατηρήσει σε χαμηλό επίπεδο την οιαδήποτε προσπάθεια ενίσχυσης των σχέσεων της με την Ινδία.
  2. Η πρόσφατη σύγκρουση Γαλλίας με Μ. Βρετανία για την αλιεία, παρά την συμφωνία μεταξύ τους συνεργασίας του Lancaster (που έγινε πριν το Brexit το 2010), (ΣΗΜ: η αλιεία θα πρέπει να μας προβληματίσει κι εμάς, αφού έχουμε αφήσει τους ζωτικούς θαλάσσιους πόρους ανεκμετάλλευτους στην ουσία, έρμαια σε πραγματική λεηλασία), είναι μεν στοιχείο ανταγωνισμού, αλλά εφόσον και οι δύο χώρες συμμετέχουν στο ίδιο στρατόπεδο έναντι της Κίνας (ο συν-ανταγωνισμός δεν αποκλείει να συνεργάζονται κάπου και να ανταγωνίζονται αλλού), θα διατηρηθούν ανεκτές οι σχέσεις τους, μέχρι να αναδειχθεί νέα ηγεσία στην Μ. Βρετανία, μέχρι να δείξει τις προθέσεις της η Γερμανία και μέχρι να επιβεβαιωθεί εκλογικά και η κυριαρχία Μακρόν στην Γαλλία.

Γ.  Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΙ ΕΜΕΙΣ

  1. Η Τουρκία έχει επικεντρωθεί στα κενά ισχύος και επιρροής που επιδιώκει και ο αντίπαλος της και σε αυτά είναι ακριβώς η Γαλλία.
  2. Η στρατηγική μας σχέση με την Γαλλία είναι αναγκαίο να εμβαθυνθεί, όπως εδώ και χρόνια επισημαίνω για τις επερχόμενες εξελίξεις, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε από την Γερμανία αντιδραστικές κινήσεις στο πεδίο της οικονομίας, το μεταναστευτικό και ως προς τις σχέσεις με την Τουρκία, που στο πλαίσιο του

συν-ανταγωνισμού θα προσπαθήσει να διατηρήσει την κυριαρχία στην Ευρώπη και να περικόψει τις ηγετικές φιλοδοξίες της Γαλλίας.

Δ.   ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ

  1. Οι σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας θα αποτελέσουν σημαντικό πρόκριμα για την ισορροπία και την σταθερότητα στην περιοχή μας.
  2. Θεωρώ ως δεδομένο, ότι θα υπάρξει προσπάθεια από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ για να διατηρηθεί η Τουρκία “εντός των τειχών”, με αμυντική εξισορρόπηση και αντάλλαγμα την αναγνώριση κάποιων φιλόδοξων “δικαιωμάτων” στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο, με αναγνώριση των αξιώσεων ισχύος της στο Κέρας της Αφρικής και στην Υπερκαυκασία (ως ανταγωνιστικό στοιχείο στην διείσδυση της Κίνας).
  3. Το μεγάλο αγκάθι σε όλο αυτό είναι ο μουσουλμανικός ριζοσπαστισμός που προωθεί ο Ερντογάν, ο οποίος αποτελεί απειλή για όλες της χώρες της περιοχής και ιδίως για χώρες που έχουν κάνει τεράστια βήματα εκσυγχρονισμού, όπως π.χ. είναι η Αίγυπτος , τα ΗΑΕ, η Σαουδική Αραβία, και άλλες χώρες του κόλπου και της Βόρειας Αφρικής.

Όμως είναι ελάχιστα πιθανό να εγκαταλείψει ο Ερντογάν την εκμετάλλευση του ριζοσπαστικού μουσουλμανισμού, αφενός γιατί το πιστεύει, αφετέρου γιατί αυτό είναι το όχημα του για προσέλκυση των “ανάδελφων” μουσουλμανικών μαζών.

Η σύγκρουση αυτή με τις παραδοσιακές κάστες ισχύος του μουσουλμανικού κόσμου και η αποσταθεροποίηση που κρύβεται  για πολλές χώρες πίσω από τις φιλοδοξίες του, θα είναι αυτά που θα καθορίσουν τελικά το μέλλον του στον μουσουλμανικό κόσμο, στην  προσπάθεια να ηγηθεί σε αυτόν.

  1. Εκτιμώ ότι δεν είναι επιθυμητό στην παρούσα περίοδο από τις ΗΠΑ, την Γαλλία και την νέα συμμαχία (με την παρούσα μετατόπιση του γεωπολιτικού ενδιαφέροντός τους) η οιαδήποτε περαιτέρω αποσταθεροποίηση του μουσουλμανικού κόσμου, αλλά ούτε και στους στόχους της ΕΕ (που πολύ πιθανώς κτυπάει την πόρτα της οικονομικής κρίσης) και δεν θα ήθελε νέα κύματα μεταναστών –παράνομων μάλιστα (όπως επισήμανε η κ. Μέρκελ).
  2. Τα φανερά αγκάθια στο πεδίο του αναδυθέντος γεωπολιτικού ανταγωνισμού στην περιοχή της Ασίας/Αφρικής έχουν όνομα, και είναι :

Η Τουρκία, η σχέση Γαλλίας –Μ. Βρετανίας- η Ταϊβαν- η σχέση Ινδίας και Πακιστάν – το Ιράν – η στάση των χωρών της Νότιας  και Νοτιοανατολικής Ασίας ως προς τις συμμαχία των ΗΠΑ και ο ριζοσπαστικός Μουσουλμανισμός που υποθάλπεται φανερά από τον Ερντογάν στην περιοχή της διευρυμένης Μ. Ανατολής και Υποσαχάριας Αφρικής (και με προσχήματα στην Ευρώπη).

Αφήστε μια απάντηση

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιό σας!
Εισαγάγετε εδώ το όνομά σας