Τσικνοπέμπτη σήμερα κι από νωρίς όπως προστάζει το έθιμο η τσίκνα και η μυρωδιά του ψημένου κρέατος πλημμυρίζουν τον αέρα. Οι άνθρωποι ενώνονται, αφήνουν για λίγο υποχρεώσεις και σκοτούρες κι επικεντρώνονται στη χαρά και το γλέντι. Η Τσικνοπέμπτη γιορτάζεται την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου, γνωστή ως «Κρεατινή», και αποτελεί μια γαστρονομική παράδοση που ενώνει οικογένειες και φίλους γύρω από το γιορτινό τραπέζι, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Η ονομασία της προέρχεται από τη λέξη «τσίκνα», δηλαδή τη μυρωδιά του κρέατος που ψήνεται στα κάρβουνα, και τη λέξη «Πέμπτη», καθώς, σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, οι Τετάρτες και οι Παρασκευές είναι ημέρες νηστείας. Η ημέρα αυτή σηματοδοτεί την αρχή της αντίστροφης μέτρησης προς τη Σαρακοστή, με το έθιμο να προστάζει την κατανάλωση κρεατικών και τη διοργάνωση γλεντιών.
Οι ρίζες του δημοφιλούς αυτού εθίμου χάνονται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς την προέλευσή του. Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού.
Σε κάθε γωνιά της χώρας η Τσικνοπέμπτη γιορτάζεται με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τα τοπικά έθιμα. Αυτή τη μέρα οι ψησταριές στήνονται σε δρόμους και αυλές, ενώ η μουσική και οι χοροί συνοδεύουν το γλέντι.
Στην Πελοπόννησο, την Τσικνοπέμπτη σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό. Στην Πάτρα κατά τη διάρκεια του Πατρινού καρναβαλιού, εκατοντάδες Πατρινοί από το μεσημέρι της Τσικνοπέμπτης στήνουν ψησταριές σε κάθε σημείο της πόλης, ακόμα και έξω από τα καταστήματά τους. Τοπικά δρώμενα είναι “ο γάμος της Γιαννούλας της Κουλουρούς” και “τα Τριτάκεια του Λάζαρη”.
Στις Σέρρες, το έθιμο της Τσικνοπέμπτης επιβάλλει μεγάλες φωτιές, στις οποίες, αφού ψήσουν το κρέας, οι πιο τολμηροί πηδούν ανάμεσα από τις φλόγες. Τα «προξενιά» έρχονται στο τέλος, όπου κάποιος αναλαμβάνει να αναμείξει τα κάρβουνα με ένα ξύλο.
Στην Κομοτηνή, πρωταγωνιστής είναι μία κότα, την οποία οι ‘νοικοκυρές’ σχεδόν καίνε (καψαλίζουν στην ουσία) για να τη φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Η παράδοση μάλιστα αναφέρει, ότι την Τσικνοπέμπτη τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια πρέπει να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα και η γυναίκα μπακλαβά και μια κότα γεμιστή.
Στην Κοζάνη την Τσικνοπέμπτη γίνεται η επίσημη έναρξη της αποκριάς στην κεντρική πλατεία ενώ ανάβει και ο πρώτος φανός σε μία από τις γειτονιές της πόλης. Ο φανός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Κοζανίτικης αποκριάτικης παράδοσης. Πρόκειται για εορταστική πυρά σε κεντρικά σταυροδρόμια και γειτονιές της Κοζάνης όπου οι συμμετέχοντες χορεύουν γύρω της με τη συνοδεία τοπικού κρασιού και Κοζανίτικου κιχιού.
Τα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια» ή αλλιώς «Κουτσομπολιά» ή «Πέτε Γόλια» είναι μία παράδοση της Τσικνοπέμπτης, που ανήκει στην παλιά πόλη της Κέρκυρας. Η πετεγολέτσα ή πετεγουλιό, σύμφωνα με τους ντόπιους, είναι η προσφιλής, σε πολλούς, συνήθεια του κουτσομπολιού. Στην Κέρκυρα βέβαια, παραδοσιακά πραγματοποιείται με δόξα και καμάρι στην Πιάτσα της πόλης της Κέρκυρας, την Τσικνοπέμπτη το βράδυ. Στην ουσία, στήνεται κάτι σαν «θεατρικό», όπου οι ντόπιοι υποδύονται τους κουτσομπόληδες με σπαρταριστικές ιστορίες.
Όσο και αν ο τρόπος ζωής έχει αλλάξει σήμερα, το έθιμο της Τσικνοπέμπτης διατηρείται αναλλοίωτο, ίσως γιατί συνδέεται με τη χαρά, τη γιορτή και στιγμές ξενοιασιάς και ανεμελιάς. Όπως και να γιορτάζεται το έθιμο, σε όποια γωνιά της χώρας αυτό που αξίζει να θυμόμαστε είναι πως με λίγα και απλά πράγματα, δυο νόστιμα μεζεδάκια και καλή παρέα γύρω από το τραπέζι, οι καλύτερες στιγμές στη ζωή είναι αυτές που μοιραζόμαστε με τους αγαπημένους μας.
Χρόνια Πολλά! Καλή Τσικνοπέμπτη!
