25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ: ΗΜΕΡΑ ΕΞΑΛΕΙΨΗΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

0

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με απόφασή της στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών για να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση. Η Ημέρα αυτή είχε καθιερωθεί ήδη από το 1981 από γυναικείες οργανώσεις, σε ανάμνηση της φρικτής δολοφονίας των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από την Δομινικανή Δημοκρατία, με διαταγή του δικτάτορα Τρουχίλο.

Τι ονομάζουμε έμφυλη βία;

«Κάθε διάκριση ή βλαπτική συμπεριφορά που στρέφεται εναντίον κάποιου προσώπου και συμβαίνει εξαιτίας του (πραγματικού ή θεωρούμενου) κοινωνικού του φύλου ή σεξουαλικού του προσανατολισμού»

Σύμφωνα με το Κέντρο Γυναικείων μελετών και ερευνών, Διοτίμα: Έμφυλη βία είναι οποιαδήποτε επιβλαβής πράξη, κατά της αξιοπρέπειας και της ακεραιότητας όσων την υφίστανται. Ακόμη και οι απειλές τέτοιων πράξεων, ο εξαναγκασμός ή/και η στέρηση ελευθερίας αποτελούν έμφυλη βία. Μπορεί να τελεστεί τόσο σε ιδιωτικό όσο και σε δημόσιο χώρο (σπίτι, εργασία, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κλπ). Εμπεριέχει τη χρήση υπαρκτής ή υποτιθέμενης δύναμης – εξουσίας και χρησιμοποιείται ως μέσο άσκησης κοινωνικού ελέγχου, τιμωρίας και «σωφρονισμού» των ατόμων που την υφίστανται.

Ποια είναι η διαφορά με τις άλλες μορφές βίας;

Διακρίνεται από τις άλλες μορφές βίας καθώς πηγάζει από την ανισότητα στις σχέσεις κοινωνικής ισχύος/εξουσίας μεταξύ ανδρών και γυναικών, η οποία οδήγησε στην κυριαρχία των ανδρών επί των γυναικών και στις διακρίσεις σε βάρος τους.

Παγκοσμίως, καθημερινά, εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια υφίστανται διάφορες μορφές βίας όπως η σεξουαλική, η σωματική, η ψυχολογική, η οικονομική βία, αλλά και η παρενοχλητική παρακολούθηση, η σωματεμπορία και ο βιασμός. Σύμφωνα με έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μία στις τρεις γυναίκες έχει υποστεί σωματική βία, σεξουαλική βία, ή και τις δύο μορφές βίας από την ηλικία των 15 ετών και έπειτα. Το 55% των γυναικών έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με μία ή περισσότερες μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης ενώ το 11% έχει υποστεί ψηφιακή παρενόχληση ενώ μία στις είκοσι έχει βιαστεί. Η αποκορύφωση της βίας καταγράφεται τραγικά με τις γυναικοκτονίες: από το 2007 έως σήμερα μετράμε, κατά μέσο όρο, μία γυναικοκτονία το μήνα με δράστη σύζυγο ή σύντροφο, γιο, πατέρα ή άλλον άνδρα που θεωρούσε κτήμα του τη δολοφονημένη γυναίκα. Ο αριθμός των ανεξιχνίαστων γυναικοκτονιών είναι, προς το παρόν, άγνωστος.

Πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν ότι για το 2017, το 20% των θυμάτων ανθρωποκτονιών παγκοσμίως ήταν γυναίκες. Το 58% των γυναικών-θυμάτων ανθρωποκτονίας από πρόθεση παγκοσμίως δολοφονήθηκε από τον σύζυγο/σύντροφο ή άλλο μέλος της οικογένειάς του ενώ υπολογίζεται πως 50.000 γυναικοκτονίες σημειώνονται κάθε χρόνο στον πλανήτη, το οποίο αντιστοιχεί σε 137 γυναίκες κάθε μέρα κατά μέσο όρο, δηλαδή 1 κάθε 10 λεπτά. O όρος γυναικοκτονία αναγνωρίζεται μεταξύ άλλων και από το Ευρωπαικό Ινστιτούτο της Ισότητας των Φύλων ως «η δολοφονία γυναικών και κοριτσιών λόγω του φύλου τους». Δυστυχώς στην Ελλάδα, δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή που να συμπεριλαμβάνει τη διάσταση του φύλου.

Η έμφυλη βία έχει χαρακτηριστεί από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες ως «Σκιώδης Πανδημία», η οποία επιδεινώθηκε από τις συνθήκες που δημιούργησε η διεθνής υγειονομική κρίση της COVID-19. Πριν την εμφάνιση της πανδημίας που προκάλεσε λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών την όξυνση κυρίως του φαινομένου, τα Ηνωμένα Έθνη προσμετρούσαν ήδη 243 εκατομμύρια γυναίκες- θύματα βίας ανά τον κόσμο.

Στη χώρα μας, κατά τις πρώτες μέρες της καραντίνας του 2020, αυξήθηκαν κατακόρυφα οι κλήσεις για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που αφορούσαν ακόμα και παιδιά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής & Ισότητας Φύλλων, οι κλήσεις για περιστατικά βίας τον Απρίλιο του 2020 έφθασαν τις 1.070, ενώ οι αντίστοιχες κλήσεις το Μάρτιο ήταν 325. Το φαινόμενο ωστόσο έχει λάβει παγκόσμιες διαστάσεις. Σύμφωνα με την πρόσφατη εκστρατεία ενημέρωσης της Διεθνούς Αμνηστίας, σε όλον τον κόσμο, έχουν αυξηθεί σημαντικά οι αναφορές περιστατικών βίας κατά τη διάρκεια του υποχρεωτικού εγκλεισμού, τα οποία ανάγκασαν πολλές γυναίκες να παραμείνουν παγιδευμένες στο ίδιο σπίτι με τους καταπιεστές τους ή δεν τους επέτρεψαν να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες και δομές στήριξης και ασφάλειας.

Το θέμα δεν άργησε επίσης να τεθεί ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο επανέλαβε ότι η βία κατά των γυναικών πρέπει να σταματήσει. Οι ευρωβουλευτές προέτρεψαν τα κράτη-μέλη που δεν έχουν ακόμη επικυρώσει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης να το κάνουν άμεσα ενώ ζήτησαν την ανάληψη ισχυρότερης δράσης για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσχώρησε στη Σύμβαση, η οποία αποτελεί το πρώτο νομικά δεσμευτικό διεθνές κείμενο, που καθιερώνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο μέτρων για την πρόληψη της βίας, την υποστήριξη των θυμάτων και την τιμωρία των δραστών, στις 13 Ιουνίου 2017, με τα περισσότερα κράτη-μέλη να την επικυρώνουν στα Κοινοβούλιά τους. Χαρακτηριστικό της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης είναι ότι αποδίδει έμφαση στην πρόληψη. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται η υποχρέωση των συμβαλλόμενων κρατών να εξασφαλίσουν την κατάρτιση επαγγελματιών που ασχολούνται με τα θύματα βίας και την υλοποίηση θεραπευτικών προγραμμάτων για τους δράστες εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας.

Η εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, αλλά και γενικότερα της βίας, είναι πρώτιστα ζήτημα κουλτούρας. Αυτή η μορφή της βίας έγινε ανεκτή, θεμελιώθηκε ατύπως και επιβίωσε μέσα στο χρόνο, παρά τις σημαντικές μετεξελίξεις των κοινωνιών, την ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη διεύρυνση των πολιτικών προστασίας, λόγω των στερεοτύπων. Για την ουσιαστική αλλαγή αυτής της νοοτροπίας ωστόσο ειναι απαραίτητη η συνεργασία τόσο ιδιωτικών όσο και δημοσίων φορέων. Η πολιτεία έχει καθήκον και υποχρέωση να υποστηρίξει τα θύματα της βίας, ενώ ο καθένας μας σε προσωπικό επίπεδο οφείλει να σταματήσει να επιτρέπει την ενοχή, την ντροπή, τον προβληματισμό, αλλά και το φόβο για περαιτέρω θυματοποίηση, να σωπαίνουν τη φωνή των θυμάτων.

 

Αφήστε μια απάντηση

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιό σας!
Εισαγάγετε εδώ το όνομά σας