Μοναδικός εκφραστής της λαϊκής τέχνης ο αείμνηστος Ευγένιος Σπαθάρης, ο καλλιτέχνης με το δυναμικό πνεύμα, ο γνήσιος εμψυχωτής ενός λαϊκού ήρωα, ο ζωγράφος με την πλούσια χρωματική ζωντάνια, ο αληθινός πρεσβευτής της ελληνικής παράδοσης, έφυγε από την ζωή, στις 9 Μαΐου 2009.
Μια σπουδαία προσωπικότητα για την πόλη του Αμαρουσίου, ο Ευγένιος Σπαθάρης έζησε στο Μαρούσι, και δημιούργησε το Μουσείο του Καραγκιόζη στο οποίο κάθε χρόνο αναβιώνουν τα ΣΠΑΘΑΡΕΙΑ, ένας θεσμός που κρατά ζωντανό τον αγαπημένο λαϊκό μας ήρωα με τις απίστευτες περιπέτειές του.
Ο Ευγένειος Σπαθάρης γεννήθηκε στην Κηφισιά, το 1924, μέσα στην τέχνη του πατέρα του, Σωτήρη, την οποία λάτρεψε. Από μικρός έδειχνε ότι ήταν ένα ανήσυχο, ερευνητικό πνεύμα αλλά και ένα πολύπλευρο ταλέντο.
Όταν οι άσχημες συνθήκες της γερμανικής κατοχής ήταν πλέον βέβαιο ότι δεν θα του επέτρεπαν να ακολουθήσει τον τομέα της αρχιτεκτονικής, που επίσης αγαπούσε, αφιερώθηκε με ιδιαίτερο ζήλο στο θέατρο σκιών.
Στόχος του ήταν να ανεβάσει πολύ ψηλά τον Καραγκιόζη, τόσο σαν σημαντικό ελληνικό και παραδοσιακό θέαμα όσο και σαν εξαιρετικό είδος τέχνης και τεχνικής. Έτσι, ο Καραγκιόζης σταματά να μας παρακολουθεί και να μας διασκεδάζει μόνο από τον μπερντέ του: εμψυχώνεται, εκσυγχρονίζεται, εμφανίζεται σε όλον τον κόσμο, γίνεται τραγούδι και στο τέλος, αποκτά “ένα κεραμίδι” για να ξαποσταίνει που και που. Όλα αυτά κατάφερε να πραγματοποιήσει ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο δάσκαλος του ελληνικού θεάτρου σκιών, όπως τον αποκαλούν και το πέτυχε με τέτοια προσοχή και ευλάβεια απέναντι στην τέχνη, που ο ήρωας μας δεν έχασε ούτε την ελληνικότητα του αλλά ούτε την γνήσια λαϊκότητα που εκπροσωπεί.
Ο Ευγένιος Σπαθάρης ξεκινά την καριέρα του, το 1942, από το Μαρούσι και από το 1945 μέχρι το 1950 περιοδεύει, δίνοντας παραστάσεις σε πολλά θέατρα και κινηματογράφους της Ελλάδας. Η έντονη δραστηριότητα του απλώνεται γρήγορα στο εξωτερικό Ο Σπαθάρης και ο Καραγκιόζης του ταξιδεύουν και παρουσιάζονται αδιάκοπα στο εξωτερικό ενώ το ξένο κοινό τους αγκαλιάζει με πρωτοφανή θαυμασμό και αγάπη
Το 1958, ο Ευγένιος Σπαθάρης δημιούργησε με την πολύτιμη βοήθεια της γυναίκας του το Παγκόσμιο Μουσείο Θεάτρου Σκιών, στο σπίτι τους στο Μαρούσι. Η προβολή αυτής της σπάνιας συλλογής, μέσω των ξένων τηλεοπτικών καναλιών όλου του κόσμου που τον επισκέφθηκαν, έκανε ακόμη πιο γνωστή τη χώρα μας στον τομέα του μαγικού κόσμου του ρωμαίικου Καραγκιόζη και της καταγωγής του.
Τον Ιούνιο του 1995 τελειώνει η ανακαίνιση του ωραιότατου νεοκλασικού κτιρίου της Πλατείας Κασταλίας και στις 22 του ίδιου μήνα, το Σπαθάρειο Μουσείο θεάτρου Σκιών, μοναδικό στο είδος του σ’ ολόκληρο τον κόσμο, ανοίγει τις πύλες του για να υποδεχθεί τους αμέτρητους φίλους του Καραγκιόζη που έτρεξαν να εκφράσουν τη χαρά τους και να παραστούν στα εγκαίνια. Η συστηματική λειτουργία του Σπαθάρειου Μουσείου άρχισε τον Ιανουάριο του 1996 με εκπαιδευτικά προγράμματα προοριζόμενα για μαθητές σχολείων που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των επισκεπτών του. Λίγο αργότερα καθώς οι προσέλευση των επισκεπτών ολοένα και μεγαλώνει διαμορφώνεται και ο αύλειος χώρος σε πολυπόθητο μόνιμο Καραγκιοζοθέατρο που τείνει να χαθεί στις μέρες μας.
Τον Φεβρουάριο του 2007, το Υπουργείο Πολιτισμού και ο κύριος Γιώργος Βουλγαράκης τίμησαν τον Ευγένιο Σπαθάρη για την πολύτιμη προσφορά του στην τέχνη και στην Ελληνική Λαϊκή μας παράδοση απονέμοντάς του αναμνηστική πλακέτα και διοργανώνοντας εκδήλωση αφιερωμένη στην εξηνταπεντάχρονη δράση του.
Στις 6 Μαΐου του 2009 και ενώ βρισκόταν στο Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών για να παραστεί σε εκδήλωση προς τιμήν του, έχασε την ισορροπία του και έπεσε από σκάλες, με αποτέλεσμα να υποστεί πολλά κατάγματα και να δημιουργηθεί σοβαρό αιμάτωμα στον εγκέφαλο. Τελικά, στις 9 Μαΐου, ύστερα από τρεις ημέρες νοσηλείας απεβίωσε, σε ηλικία 85 ετών βυθίζοντας στη θλίψη τους δικούς του αλλά και όλους τους φανατικούς θαυμαστές του. Η σορός του εξετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στο Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών και η κηδεία έγινε στις 13 Μαΐου του 2009, στο Μαρούσι, με δημόσια δαπάνη.
Όμως η διαδρομή και η πορεία του Καραγκιόζη δεν σταματούν εδώ. Η άξια κόρη του αείμνηστου Ευγένιου Σπαθάρη, Μένια, κρατώντας ως πολύτιμο φυλαχτό την τεράστια παρακαταθήκη του μεγάλου λαϊκού μας καλλιτέχνη, συνεχίζει με αγάπη και μεράκι το σπουδαίο έργο της διάσωσης της παράδοσης και της μεταλαμπάδευσής της στη νέα γενιά. Με την υποστήριξη του Δήμου Αμαρουσίου το ΣΠΑΘΑΡΕΙΟ Μουσείο συνεχίζει να φιλοξενεί δεκάδες επισκέπτες ενώ κάθε χρόνο, για 23 έτη, πραγματοποιούνται τα ΣΠΑΘΑΡΕΙΑ, μια εβδομάδα αφιερωμένη στον Καραγκιόζη, με εκλεκτές παραστάσεις από καταξιωμένους Καραγκιοζοπαίχτες.
Έτσι αιώνες μετά την πρώτη εμφάνιση μιας φιγούρας πάνω σε λευκό πανί, και 15 χρόνια από το θάνατο του Ευγένιου Σπαθάρη το Θέατρο Σκιών συνεχίζει να συγκινεί και να γοητεύει τους θεατές, μικρούς και μεγάλους. Ο Καραγκιόζης, παραμένει πάντα ένας αγαπημένος λαϊκός ήρωας που οι Έλληνες λιγότερο ή περισσότερο ταυτίζονται κι αναγνωρίζουν στοιχεία από την πραγματικότητα και την επικαιρότητά τους. Τα μικρά παιδιά, παρά το γεγονός πως τα μέσα διασκέδασης έχουν εξελιχθεί σε μέγιστο βαθμό και η τεχνολογία ολοένα και κερδίζει έδαφος, ακόμα σχηματίζουν ουρές για να παρακολουθήσουν μια παράταση Καραγκιόζη. Περιμένουν ανυπόμονα, στις θέσεις τους, μπροστά στο λευκό πανί να ακούσουν την γνώριμη φωνή του Καραγκιόζη να τους λέει πως κι απόψε «Θα φάμε, θα πιούμε και νηστικοί θα κοιμηθούμε» για να γελάσουν με την καρδιά τους όσες φορές κι αν το ακούσουν, και είναι αυτά τα παιδικά γέλια που δικαιώνουν τις προσπάθεις όσων σε πείσμα των καιρών κρατουν ζωντανή αυτή την μοναδική τέχνη. Η αυθεντικότητα, το σατυρικό χιούμορ του και η ικανότητά του να προσαρμόζεται στις εποχές, εξασφαλίζει στον αγαπημένο λαϊκό ήρωα την αθανασία και την αγάπη του κοινού του.
