ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ Βενιζέλου – Εισβολή Διχασμού στην Εκκλησία
Ούτε η επίσημη Ιερών κανόνων εκκλησία γλίτωσε του ΔΙΧΑΣΜΟΥ του ευρισκομένου σε θέση «ημι-εμπόλεμου» κράτους μας, που ξεκίνησε από διαφωνία μεταξύ του Βασιλιά Κωνσταντίνου και πρωθυπουργού Ελ. Βενιζέλου για την συμμετοχή της Ελλάδας από κοινού με τους Αγγλο-Γάλλους, την στρατιωτική επιχείρηση των «Δαρδανελίων» με την υπόσχεση ότι ως αντάλλαγμα η ΚΥΠΡΟΣ θα προσαρτάτο στην Ελλάδα. H αρνητική θέση του Κωνσταντίνου, συνεπικουρούμενη από τον Υπασπιστή και Στρατιωτικό Σύμβουλο (και μετέπειτα δικτάτορα) Ιωάννη Μεταξά αλλά και τους διαδόχους του (Αλέξανδρο και Γεώργιο), είχαν οδηγήσει τότε σε παραίτηση τον Βενιζέλο, πρωτεύσαντα στις δημοψηφισματικές εκλογές του 1915. Οι εκλογές με εκ νέου παραίτηση Βενιζέλου επαναλήφθηκαν και τον Μάιο ιδίου έτους.
Μετά την παράδοση του Δ’ Σώματος Στρατού στους Βούλγαρους, επακολούθησε η δημιουργία από τους «ΑΜΥΝΙΤΕΣ» ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ της ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ με αρχηγό αυτού τον Βενιζέλο, συνεπικουρούμενο από τους Κουντουριώτη ως υπουργό Εξωτερικών και το Δαγκλή ως υπουργό Στρατιωτικών.
Η ανακήρυξη του κράτους της Εθνικής Αμύνης επέφερε πανικό στην καθεστηκυία τάξη της Βασιλικής Οικογενείας στην Αθήνα και αναπτέρωσε το ηθικό των «ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ», των οπαδών του Βενιζέλου. Τότε ο Μεταξάς πρότεινε μέσω των ΕΠΙΣΤΡΑΤΩΝ, να αναμείξουν και να εντάξουν την Ελλαδική εκκλησία, που ήταν μέχρι τότε ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ πολιτικών πραγμάτων και εξελίξεων, ως συμπαριστάμενη του Βασιλικού Οίκου και αντιπαρατιθεμένη στον κινηματία Βενιζέλο και τους υποστηρικτές του.
Ως επιστέγασμα της προσπάθειας αναμείξεως και πέραν της αναφοράς των κληρικών υπέρ Κωνσταντίνου κατά τον εκκλησιασμό του κοινού, υπήρξε και η παρουσία ως «ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ» μέρους των Συνοδικών Αρχιερέων των Ι. Μητροπόλεων των παλαιών χωρών, που αποδέχτηκαν να παραστούν στον Αφορισμό του Βενιζέλου, και έτσι να σπιλώσουν την φήμη της Χριστιανικής εκκλησίας, καθιστώντας εαυτούς ΗΘΙΚΟΥΣ ΑΥΤΟΥΡΓΟΥΣ των διαπραχθέντων φόνων, φυλακίσεων πυρπολήσεων κατοικιών-καταστημάτων και πάσης φύσεως καταστροφών που προξένησαν οι «ΕΠΙΣΤΡΑΤΟΙ ΒΑΣΙΛΙΦΡΟΝΕΣ», στη πράξη ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΕΣ, με τους οποίους συνέκλιναν στην διενέργεια ΑΦΟΡΙΣΜΟΥ. Στον μέγιστο διασυρμό την Ελλαδικής χριστιανικής εκκλησίας, οι αρχιερείς των Νέων Χωρών αντιπαρατέθηκαν, απέχοντας αυτής της καταισχύντης πράξης.
Ο ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ του Ελ. Βενιζέλου αποτέλεσε μοναδική στο είδος ρήξη στις σχέσεις μεταξύ των πιστών.
Συγκεκριμένα, το πρωί της Κυριακής 12/ 12/ 1916 (Νέο Ημερολόγιο) με αναπεπταμένα δύο Χρυσοκέντητα εξαπτέρυγα, στον επικεφαλής «τη τάξει» Αρχιεπίσκοπο Θεόκλητο, παραδίδει ο προσωπικός αυτού Διάκονος, τέσσερις λίθους και εκείνος αναφωνεί «Κατά Ελευθερίου Βενιζέλου φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος την Βασιλικήν οικογένειαν α ν ά θ ε μ α έστω» και ρίχνει τις τέσσερις πέτρες σε παρακείμενο λάκκο που είχε ανοιγεί για τις ανάγκες της ιεροτελεστίας.
Οι χιλιάδες Λαού που είχαν συναχθεί στο Πεδίον του Άρεως παραληρεί και κραυγάζει. Οι Γέροντες σταυροκοπιούνται εις ένδειξη επίκλησης στο Θεό να δικαιώσει το Αρχιεπισκοπικό αίτημα. Ακολουθούν τα Μέλη της Ιεράς Συνόδου (Αρχιερείς και εκκλησιαστικό Συμβούλιο) και ρίπτουν με τη σειρά τους λίθους στον λάκκο.
Το ίδιο κι ο υπόλοιπος κόσμος που παρελαύνει από το σημείο και αναφωνεί την επίκληση του Αρχιεπισκόπου, υπό τον ήχο από τις καμπάνες των Ιερών Ναών των Αθηνών και ρίπτουν τεράστια κομμάτια πλάκες από σπασμένα μάρμαρα των πεζοδρομίων. Αυτή η «τελετουργία» συνεχίζεται μέχρι το βράδυ.
Το σούρουπο, όσοι είχαν μείνει σε μικρές ομάδες πέριξ του Πεδίου του Άρεως, είδαν άνδρες να στήνουν στον λοφίσκο των λίθων που είχε σχηματιστεί ένα «σκιάχτρο» με μαύρο δίκοχο επί γουρουνοκεφαλής, η οποία απεικόνιζε τον Βενιζέλο και στο πλάι ανάρτησαν κοντάρι με μία ασπρόμαυρη σημαία.
Το καθήκον των επίστρατων είχε συντελεστεί.
Τι προηγήθηκε:
Οι επίστρατοι όλες τις προηγούμενες ημέρες είχαν οργώσει τα δρομάκια της Αθήνας του Πειραιά και τους γύρω από αυτούς συνοικισμούς, αλλά και τους Δήμους των «Αρβανιτών» (Σπάτα, Κορωπί, Μαρκόπουλο κ.λ.π.). Οι τελευταίοι είχαν καταστεί περιβόητοι για το σύνθημα τους, «ΕΛΙΑ ΕΛΙΑ, ΚΑΙ ΚΩΤΣΟ ΒΑΣΙΛΙΑ». Δια του τρόπου αυτού επιθυμούσαν να επιδείξουν την πίστη τους στον Βασιλιά, που συνάδει με τα κομματικά τους ενδιαφέροντα. Δηλαδή, ας τρώμε ΕΛΙΕΣ (καθώς τα Μεσόγεια βρίθουν ελαιοδένδρων) αντί ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος να υποταχθεί στα κελεύσματα των ΑΓΓΛΟ-ΓΑΛΛΩΝ.
Το πρωί του Σαββάτου (11/12/1916), η βασιλόφρων ομάδα γνωστή ως Επιτροπή Πανελληνίου Συνδέσμου Συντεχνιών του Δημοσίου Τομέα, καλούσε τον Λαό να παραστεί στο ΑΝΑΘΕΜΑ ώστε δια της μαζικής παρουσίας τους να επιτευχθεί μια πρωτοφανής Λαοθάλασσα, ικανή να τρομοκρατήσει τους «Φιλελεύθερους».
Ήδη στις 8/11/1916 (ημέρα Τετάρτη), το θέμα του «αφορισμού» εισάγεται προς συζήτηση από την Ιερά Σύνοδο, με τη συμμετοχή του αγαπητού στον Κωνσταντίνο πρωθυπουργού Σπύρου Λάμπρου, σχετικά με την παρουσία της Ιεραρχίας, κατά την τελετή του ΑΦΟΡΙΣΜΟΥ. Η συζήτηση διαλύθηκε άνευ λήψεως αποφάσεως καθώς οι ιερείς φοβήθηκαν ότι θα παρουσιαζόταν η Ελλαδική εκκλησία ως ΤΕΚΝΟΝ του υπάρχοντος ήδη ΔΙΧΑΣΜΟΥ, ο οποίος πληρούσε τις προϋποθέσεις ενάρξεως ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ.
Όμως ο Βασιλεύς μόλις ενημερώθηκε για την απροθυμία των ανωτάτων κληρικών να συναινέσουν στο σχέδιο του, εξανίσταται και φέρεται να απευθύνθηκε ο ίδιοςστον Αρχιεπίσκοπο και να εξέφρασε την επιθυμία της Βασίλισας ΣΟΦΙΑΣ και των διαδόχων, όπως εξομολογήθηκαν αργότερα αξιωματικοί των ΕΠΙΣΤΡΑΤΩΝ, να απαντησει θετικα στον αφορισμο η Εκκλησια. Ετσι, στις 10/11/ 1916 (π.ημ.) με απόφαση της Ι.Σ. αποφασίστηκε, με συναινούντα πλεον τον Αρχιεπίσκοπο ΘΕΟΚΛΗΤΟ, οι Αρχιερείς που επιθυμούν μπορούν να προσέλθουν στην τελετή. Ανάλογες σκηνές έλαβαν χώρα και στην επαρχία. Επίκεντρο βέβαια όλων αυτών των γεγονότων ήταν ο επι διετία αγώνας μεταξύ της ΑΝΤΑΝΤ και του βασιλέα που είχε σαν αποτέλεσμα να προχωρήσουν οι σύμμαχοι στον ναυτικό αποκλεισμό της πρωτεύουσας αλλά και να χωριστεί η Ελλάδα στα δυο, με την δημιουργία του κράτους της Εθνικής Αμύνης της Θεσσαλονίκης το έτος 1917 και τους «Αμυνίτες» στρατιώτες και αξιωματικούς, ΝΑ ΠΛΑΙΣΙΏΝΟΥΝ ΤΙΣ ΜΕΡΑΡΧΊΕΣ ΣΤΗΝ ΣΥΜΜΑΧΙΚΉ ΕΚΣΤΡΑΤΕΊΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΉΣ.
Ιάσων Μακρυγιάννης
Τ. Γεν. Δ/ντης Πολυμέσων και ΜΜΕ
