Στο πλαίσιο των σύγχρονων διδακτικών προσεγγίσεων του μαθητοκεντρικού μοντέλου μάθησης, η εφαρμογή της θεωρίας της πολλαπλής νοημοσύνης αναδεικνύει τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών στο διδακτικό τους έργο και την καλύτερη επίδοση των μαθητών.
Νοημοσύνη είναι η ικανότητα του ατόμου, να επιλύει προβλήματα αξιοποιώντας τις εμπειρίες του, στηριζόμενος στη λογική.
‘Εχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες του νου, κατόπιν επιστημονικών ερευνών από ψυχολόγους , ανθρωπολόγους, βιολόγους , φυσιολόγους, κοινωνιολόγους. Η πιο γνωστή, είναι η θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης, του Αμερικανού καθηγητή μάθησης στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, Haward Gardner, η οποία υποστηρίζει, ότι ό ανθρώπινος νους έχει όλα τα είδη νοημοσύνης με ξεχωριστό τύπο για τον κάθε άνθρωπο και ότι η νοημοσύνη εξελίσσεται διαρκώς.
Ο Haward Gardner θεωρεί, ότι υπάρχουν οκτώ μορφές νοημοσύνης:
- Λεκτική- Γλωσσική, η οποία χαρακτηρίζει τους ανθρώπους που χειρίζονται πολύ καλά τον προφορικό και γραπτό λόγο.
- Μουσική, είναι ο τύπος νοημοσύνης για όσους έχουν μελωδική φωνή, παίζουν μουσικά όργανα, ασχολούνται πολύ με τη μουσική.
- Λογική-Μαθηματική, είναι η ικανότητα μαθηματικής σκέψης , ενασχόλησης με μαθηματικούς υπολογισμούς.
- Κιναισθητική, αυτό το είδος νοημοσύνης έχουν, όσοι χρησιμοποιούν πολύ καλά το σώμα τους.
- Περιβαλλοντική-Νατουραλιστική, αφορά τους ανθρώπους που αγαπούν και νοιάζονται για το περιβάλλον.
- Χωρική-Χωροταξική, είναι η νοητική ικανότητα, να αναγνωρίζει κάποιος τον χώρο στον οποίο βρίσκεται, να έχει οπτική μνήμη και φαντασία
- Διαπροσωπική, είναι η δεξιότητα κάποιου , να καταλαβαίνει τους άλλους ανθρώπους, τους σκοπούς τους, τα κίνητρά τους και να αλληλεπιδρά μαζί τους αποτελεσματικά.
- Ενδοπροσωπική, είναι η ικανότητα ενός ανθρώπου, να καταλαβαίνει τα προσωπικά του συναισθήματα, τον εσωτερικό του κόσμο και να τα διαχειρίζεται.
Είναι αποδεδειγμένο, ότι ο κάθε μαθητής μαθαίνει με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο, έτσι η θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης προτείνει την προσέγγιση του εκάστοτε αντικείμενου μάθησης με διάφορες διδακτικές μεθόδους, ώστε να αξιοποιούνται οι αντιληπτικές και νοητικές ικανότητες του κάθε μαθητή, να επιτυγχάνεται η ισότιμη συμμετοχή όλων των μαθητών στο μαθησιακό περιβάλλον και να αναπτύσσονται οι έμφυτες κλίσεις του καθενός.
Ενδεικτικά γίνεται αναφορά στο « Μουσείο» σαν παράδειγμα αξιοποίησης της θεωρίας του Gardner, καθόσον συμπεριλαμβάνεται στα σύγχρονα αναλυτικά προγράμματα πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και εντάσσεται στις διδακτικές επισκέψεις όλων των τάξεων.
Η χρήση της θεωρίας του Gardner στη μαθησιακή επεξεργασία επιτυγχάνει τη διαθεματική αξιοποίηση της προτεινομένης διδακτικής προσέγγισης για την καλύτερη κατανόηση των σχετικών γνωστικών αντικειμένων, ενώ παράλληλα κάνει τη μάθηση πιο παραγωγική με τη διενέργεια ποικίλων δραστηριοτήτων, ανά είδος νοημοσύνης.
- Λεκτική – Γλωσσική Νοημοσύνη
Οι μαθητές συγκεντρώνουν πληροφορίες και τις ανακοινώνουν μέσα στην τάξη σχετικά με την έννοια του μουσείου , όπως για την προέλευση του ονόματός του από τις αρχαίες Μούσες, για το πρώτο ιδιωτικό μουσείο της Ευρώπης την εποχή της Αναγέννησης, το ξακουστό Φλωρεντινό Παλάτσο , για το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων, μαθαίνουν για τον επιστημονικό, εκπαιδευτικό και πολιτισμικό του ρόλο.
- Λογικομαθηματική
Οι μαθητές κάνουν κατηγοριοποιήσεις των μουσείων ανάλογα με τα αντικείμενα που προβάλλει το καθένα π.χ. Εθνικό, Βυζαντινό, Κυκλαδίτικης Τέχνης, Λαογραφικό κ.α. Επίσης συγκροτούν ιεραρχήσεις ανάλογα με την εποχή που αντιπροσωπεύουν.
- Μουσική
Οι μαθητές ακούνε μουσικά κομμάτια σχετικά με τα μουσεία, κάνουν μουσικές παραστάσεις.
- Κιναισθητική
Οι μαθητές κάνουν ζωγραφιές, κατασκευές με χαρτόνια και πηλό, δημιουργούν άλμπουμ με φωτογραφίες, ακόμη εκφράζονται με δραματοποιήσεις ως προς τη λειτουργία των μουσείων.
- Χωρική – Χωροταξική
Οι μαθητές φτιάχνουν γραφικές παραστάσεις, που απεικονίζουν κάποιο μουσείο με τις βιτρίνες του και τα εκθέματά του.
- Νατουραλιστική-Περιβαλλοντική
Παρατηρούν τους χώρους των μουσείων ,αναγνωρίζουν το κάθε μουσείο από τα χαρακτηριστικά του. Ενδιαφέρονται για την καθαριότητα των χώρων που επισκέπτονται.
- Διαπροσωπική
Οι μαθητές επικοινωνούν με τους μουσειολόγους, τους ξεναγούς των μουσείων, υποβάλλουν ερωτήσεις, διατυπώνουν απόψεις, εικονογραφούν εκθέματα ,κάνουν συλλογικές εργασίες.
- Ενδοπροσωπική
Κάνουν αναπόληση μουσειακών χώρων που επισκέφτηκαν και υποθέσεις πώς φαντάζονται το σχολείο τους να λειτουργεί σαν μουσείο.
Η Unesco και ο Διεθνής Οργανισμός Εκπαίδευσης, με υπογραφή Σύστασης το 1966, καθιέρωσαν την 5η Οκτωβρίου, ως Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών, γνωστή και ως Διεθνής Ημέρα Εκπαιδευτικών, με στόχο την ευαισθητοποίηση στη σημασία της διδασκαλίας, την ανάγκη κατάρτισης και δια βίου εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών, καθώς επίσης την απόδοση σεβασμού στο πρόσωπό τους, για τον τεράστιο ρόλο τους στην ανάπτυξη των μαθητών και της κοινωνίας.
Σε αυτό το σημείο κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί, ότι για να είναι αποτελεσματική η εκπαιδευτική διαδικασία, είναι χρήσιμη η συνεχής υποστήριξη και επιμορφωτική ενίσχυση των εκπαιδευτικών από το εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς επίσης η διαμόρφωση ειλικρινούς συνεργασίας γονιών και εκπαιδευτικών για τη διεκπεραίωση της δύσκολης αποστολής αμφότερων, της διαμόρφωσης της προσωπικότητας των μαθητών.
Υβόνη Γραμματικού
Εκπαιδευτικός -Συγγραφέας
