Το 1976, ο Θανάσης Μωραΐτης ζούσε κι εργάζονταν στις Ηνωμένες Πολιτείες, ως τη μέρα που οι γιατροί διέγνωσαν ότι είχε καρκίνο του πνεύμονα. Του έδιναν ακόμα 6 μήνες ζωής. Δεν ήταν ευκατάστατος και θεωρώντας ότι η οικογένειά του δεν αντέχει το οικονομικό κόστος μιας κηδείας στις ΗΠΑ, αποφάσισε να επιστρέψει στη γενέτειρά του, την Ικαρία, που τόσο αγαπούσε.
Όπως δήλωσε αργότερα στο BBC, είχε σκοπό να πίνει το αγαπημένο του κρασί, περιμένοντας το θάνατο. Μόνο που αυτός αργούσε. Οι 6 μήνες πέρασαν κι ο Θανάσης όχι μόνο δεν πέθαινε αλλά ένιωθε και καλύτερα ! Έζησε ακόμη 45 χρόνια μέχρι το 2013 όταν πέθανε σε ηλικία 98 ετών. Τη συνέντευξη στο BBC την είχε δώσει όταν ήταν 102 ετών. «Δεν είμαι γιατρός αλλά πιστεύω ότι το κρασί βοήθησε». Μάλιστα αρνούνταν να πιει εμπορικό κρασί, φέρνοντας το δικό του σε μέρη που δεν είχαν ντόπιο κρασί, γιατί ισχυριζόταν ότι είχε «πάρα πολλά συντηρητικά» !
Γενικότερα, η μακροζωία του θεωρούσε ότι οφείλεται στην υγιεινή του ζωή και διατροφή. Ζούσε χωρίς άγχος, στον καθαρό αέρα και έτρωγε μόνο αγνές τροφές, έπινε ζωμούς από τοπικά βότανα, φυσικά έπινε κρασί χωρίς συντηρητικά και απέφευγε όλα τα επεξεργασμένα τρόφιμα που είχαν οποιαδήποτε χημικά πρόσθετα.
Αυτό ακριβώς που δεν έχει σκοπό να αποφύγει η Ευρωπαϊκή Ένωση ! Το 2020 η Κομισιόν δεσμεύθηκε, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ότι θα απαγορέψει τις πιο επιβλαβείς χημικές ουσίες σε καταναλωτικά προϊόντα, επιτρέποντας τη χρήση τους μόνο όπου είναι απαραίτητο. Τώρα φαίνεται ότι θα αθετήσει τη δέσμευσή της για την απαγόρευση όλων των επικίνδυνων χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη.
Για το ποιες ουσίες επιτρέπονται και ποιες απαγορεύονται στα τρόφιμα υπάρχει στην Ε.Ε. ο κανονισμός Reach. Αυτός έπρεπε να επικαιροποιηθεί το 2020. Ο πρώτος αντιπρόεδρος της επιτροπής της Κομισιόν, Φρανς Τίμερμανς, είχε δηλώσει τότε: «Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να σταματήσουμε τη χρήση των πιο επιβλαβών χημικών ουσιών σε καταναλωτικά προϊόντα, από παιχνίδια και προϊόντα παιδικής φροντίδας μέχρι υφάσματα και υλικά που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμά μας».
Για να καταλάβουμε τον όρο «επιβλαβών ουσιών», που είναι εκτός από επιστημονικός και νομικός όρος της Ε.Ε., ας δούμε σε τι αναφέρεται μια σύγχρονη μελέτη : 7.000 – 12.000 ουσίες, μεταξύ αυτών και τα «παντοτινά χημικά» ( PFAS ), ουσίες που δεν διασπώνται παρά μόνο μετά από εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια, αποτίθενται στο περιβάλλον και μέσω της τροφικής αλυσίδας μπορούν να ξαναβρεθούν στο πιάτο μας. Έχουν συνδεθεί με διάφορες παθήσεις του ορμονικού και αναπαραγωγικού συστήματος, καθώς και με καρκίνους.
Εκτός από τα PFAS, οι ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ διαπίστωσαν ότι το 17% των παιδιών στην ΕΕ κινδυνεύει από τη συνδυασμένη έκθεση σε μείγματα φθαλικών ενώσεων που συνδέονται με αναπτυξιακές και αναπαραγωγικές ασθένειες. Ίχνη του αναπαραγωγικού ενδοκρινικού διαταράκτη δισφαινόλη Α βρέθηκαν στο 92% των ενηλίκων που εξετάστηκαν στο πλαίσιο περσινής μελέτης. Η συντονίστρια της μελέτης, δρ Μαρίκε Κολόσα-Γκέρινγκ, δήλωσε ότι το 2020 καταναλώθηκαν στην Ευρώπη περισσότεροι από 34 εκατ. τόνοι καρκινογόνων, μεταλλαξιογόνων και τοξικών για την αναπαραγωγή ουσιών.
Η 77σελιδη μελέτη επιπτώσεων που διέρρευσε στη βρετανική εφημερίδα Guardian, αποτελεί μέρος της αναθεώρησης των στόχων του κανονισμού Reach της ΕΕ που καλύπτει τη νομοθεσία για τα χημικά, ο οποίος έχει ημερομηνία 13 Ιανουαρίου 2023. Η επικαιροποίηση όμως καθυστερεί γιατί υπάρχει διαφωνία μεταξύ των δύο υπηρεσιών της Επιτροπής που είχαν αναλάβει τη σύνταξη του νέου νόμου: της διεύθυνσης περιβάλλοντος, η οποία πίεζε για ισχυρά μέτρα, και της διεύθυνσης εσωτερικής αγοράς, η οποία ήγειρε αντιστάσεις.
Η πρώτη διεύθυνση φροντίζει για την υγεία μας. Η διεύθυνση εσωτερικής αγοράς φροντίζει για τις επιχειρήσεις. Αυτές που ανθίστανται στην επικαιροποίηση και ασκούν τεράστιες πιέσεις.
Η ένωση βιομηχανίας VCI της Γερμανίας είχε ζητήσει αναβολή της απαγόρευσης των χημικών ήδη από τον Μάρτιο του 2022. Ο διευθυντής της VCI, Βόλφανγκ Γκρος Έντραπ, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι μια σχετική πρόταση για την οριστική απαγόρευση των χημικών θα είχε «μοιραία» αποτελέσματα για τη γερμανική βιομηχανία. «Με κάθε μία από αυτές τις ουσίες που απαγορεύεται στην ΕΕ, ο κίνδυνος περαιτέρω μετανάστευσης της βιομηχανίας μας σε λιγότερο αυστηρά ελεγχόμενες περιοχές αυξάνεται», είπε. Δεν εκβιάζει μόνο. Μας λέει, κυνικά, ότι εμείς δεν θα σταματήσουμε την παραγωγή, απλά θα πάμε τα εργοστάσιά μας σε χώρες με χαλαρή νομοθεσία και τα ίδια προϊόντα θα σας τα ξαναφέρουμε εισαγόμενα !
Ο γερμανικός κολοσσός των χημικών, BASF, ανακοίνωσε ότι υπάρχει μια «μόνιμη» συρρίκνωση στην Ευρώπη, την οποία συνέδεσε με το «υπερβολικό ρυθμιστικό πλαίσιο».
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν ζήτησε μια «ρυθμιστική παύση» στο περιβαλλοντικό δίκαιο για να βοηθήσει τη βιομηχανία, ενώ ο Βέλγος πρωθυπουργός, Αλεξάντερ Ντε Κρου, δήλωσε τον Μάιο: «Εάν επιβαρύνουμε υπερβολικά τους ανθρώπους με κανόνες και κανονισμούς, κινδυνεύουμε να χάσουμε το δημόσια στήριξη για την πράσινη ατζέντα».
Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο ηγείται της ΕΕ, πρότεινε για πρώτη φορά «ένα ρυθμιστικό μορατόριουμ για να καθυστερήσει εκείνες τις πράξεις που θα αύξαναν άσκοπα το κόστος για τις επιχειρήσεις, όπως ο Reach», τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Οι τεράστιες πιέσεις που ασκούνται δεν είναι μόνο λόγια. Πίσω τους υπάρχει πολύ χρήμα. Η ένωση βιομηχανίας VCI της Γερμανίας χρηματοδότησε τους χριστιανοδημοκράτες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος με περισσότερα από 150.000 ευρώ.
Σύμφωνα με ανάλυση του Corporate Europe Observatory, 11 μέλη της βιομηχανίας PFAS στη Γερμανία απασχολούν 94 λομπίστες και έχουν δαπανήσει συνολικά 9 εκατομμύρια ευρώ ενώ στις Βρυξέλλες, 12 μέλη της βιομηχανίας PFAS έχουν ενεργούς 72 μεμονωμένους λομπίστες και ετήσια δαπάνη μεταξύ 18,6 και 21,1 εκατομμυρίων ευρώ.
Επειδή λοιπόν πίσω από όλα αυτά είναι το χρήμα, ας δούμε και τα οικονομικά μεγέθη, όπως τα κατέγραψε η μελέτη, στα πλαίσια του Reach : προβλέπει ότι το κόστος για τη θεραπεία ασθενειών όπως ο καρκίνος και η παχυσαρκία θα ανέρχονταν σε 11-31 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ το κόστος προσαρμογής για τις επιχειρήσεις θα κυμαίνεται μεταξύ 0,9-2,7 δισ. ευρώ ετησίως.
Δηλαδή για να μη χάσουν οι βιομηχανίες 1- 3 δις, θα πρέπει τα δημόσια ταμεία να επιβαρυνθούν με δαπάνες για τη δημόσια υγεία 10-30 φορές μεγαλύτερη ! Toυς θανάτους δεν τους υπολογίζουμε. Οι νεκροί δεν κοστίζουν !
Όπως θα έλεγε κι ο αείμνηστος Ζαμπέτας : «Που ‘σαι Θανάση» !
Με τις υγείες μας !
Πηγές : Daily Mail, BBC, Guardian , Εύη Τσιριγωτάκη.
Ντάλης Βαγγέλης
χημικός
