Γιορτάζοντας την Επέτειο μιας λαμπρής και ένδοξης επανάστασης που αποτελεί σταθμό και ορόσημο στην νεότερη ιστορία της χώρας μας, μιας επανάστασης που χάρισε και πάλι την Ελευθερία στους υπόδουλους Έλληνες μετά από 400 χρόνια τουρκικής σκλαβιάς, αναλογιζόμαστε το βάρος της ευθύνης που κουβαλάμε. Ο Αγώνας του Έθνους για την Ελευθερία και την Ανεξαρτησία ενέπνευσε τις επόμενες γενεές των Ελλήνων, εμψύχωσε σε καιρούς δοκιμασίας, έγινε το παράδειγμα, το σημείο αναφοράς και ακόμα και σήμερα που μόλις πριν 2 χρόνια συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από τότε, συνεχίζει να μας συγκινεί, να μας παρακινεί και να μας δυναμώνει ο ηρωισμός, η ανδρεία, η αυτοθυσία και τα θρυλικά κατορθώματα των αγωνιστών του ’21 και με περηφάνεια θυμόμαστε τα λόγια του Ιωάννη Μακρυγιάννη «… Πατρίς, να μακαρίζεις γενικώς όλους τους Έλληνες, ότι θυσιάστηκαν για σένα, να σ’ αναστήσουνε, να ξαναειπωθείς άλλη μία φορά ελεύθερη πατρίδα, που ήσουνα χαμένη και σβησμένη από τον κατάλογο των εθνών». .
Η Επανάσταση των Ελλήνων ενάντια στον τουρκικό ζυγό τόσο πολύ συγκλόνισε τον κόσμο, που οι Μεγάλες Δυνάμεις για πρώτη φορά ενδιαφέρθηκαν, και συνεργάστηκαν στηρίζοντας με πρωτόκολλα και Συνθήκες τον δίκαιο αυτό Αγώνα, φτάνοντας τελικά στην αίσια έκβαση της ίδρυσης του ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους. Ωστόσο το κατόρθωμα του ξεσηκωμού και η επιτυχία της Επανάστασης αντανακλά διαχρονικά τα μηνύματα της ενότητας, της ομοψυχίας σε καιρούς δύσκολους, σε κρίσεις και σε αντιξοότητες.
Και συνεχίζοντας, ο Μακρυγιάννης στα Απομνημονεύματά του περιγράφει τόσο εύστοχα πέρα από τον αγώνα στα πεδία τον μαχών τον άλλον αγώνα, μετά την νίκη, όταν έπρεπε να στηθεί το νέο κράτος και όταν έπρεπε από το «εγώ» να φθάσουμε στο «εμείς», και μας διδάσκει 200 χρόνια μετά λέγοντάς μας πως «Είμαστε εις το ‟εμείς” και όχι εις το ‟εγώ”. Και εις το εξής να μάθομεν γνώση, αν θέλομεν να φκιάσομεν χωριόν, να ζήσομεν όλοι μαζί.»
Αυτά ας αναλογιζόμαστε δυο αιώνες μετά το Αθάνατο ‘21, ας τα κρατούμε άσβεστα στην εθνική και ιστορική μας μνήμη, ως παρακαταθήκη για το μέλλον, με ζωντανή την εθνική μας υπερηφάνεια αλλά ταυτόχρονα με περισυλλογή και ευθύνη προς τις επόμενες γενιές.
Η Έναρξη της Επανάστασης- Οι Ελληνικές πόλεις ξεσηκώνονται
Ὁ κόσμος μᾶς ἔλεγε τρελλούς. Ἡμεῖς, ἂν δὲν εἴμεθα τρελλοί, δὲν ἐκάναμεν τὴν ἐπανάστασιν .
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Απομνημονεύματα
Βρισκόμαστε στον Μάρτη του 1821 και στην Πελοπόννησο γίνονταν προετοιμασίες για την Επανάσταση από το 1818 με την κατήχηση στη Φιλική Εταιρεία ηγετικών προσωπικοτήτων όπως ο επίσκοπος Π.Πατρών Γερμανός, ο Ι. Παπαδιαμαντόπουλος, ο Π. Αρβάλης και άλλοι. Μετά το άδοξο τέλος της Επανάστασης στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης είχε ορίσει την 25η Μαρτίου, ημέρα εορτής του Ευαγγελισμού για τους Ορθόδοξους Έλληνες, ως ημέρα έναρξης της Επανάστασης. Άλλοι πρόκριτοι διαφώνησαν και πρότειναν εναλλακτικές ημερομηνίες, ένα πράγμα ήταν όμως σίγουρο: ο επαναστατικός αναβρασμός εκείνων των ημερών ήταν τόσο μεγάλος που καθιστούσε πια επικίνδυνη την αναβολή της εξέγερσης.
Στα μέσα Μαρτίου 1821 ο Παπαφλέσσας είχε ολοκληρώσει τον κύκλο των περιοδειών του στην Πελοπόννησο και βρισκόταν μαζί με τον Αναγνωσταρά στη Μεσσηνία, περιοχή για την οποία είχε ταχθεί υπεύθυνος από την Φιλική Εταιρεία. Ο Κολοκοτρώνης ήταν επίσης στο χώρο ευθύνης του, τη Μάνη. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος ήταν κρυμμένος στην Πάτρα, έτοιμος να αναλάβει δράση. Άλλοι Φιλικοί ήταν σε διάφορους χώρους ευθύνης ο καθένας. Παρά τις αμφιβολίες των προεστών, το κλίμα στην Πελοπόννησο ήταν έντονα επαναστατικό και ένας σπινθήρας έλειπε για την μεγάλη έκρηξη. Στη Μάνη, οι οικογένειες των Μούρτζινων και των Τζαννετάκηδων είχαν ταχθεί υπέρ της γρήγορης έναρξής της ενώ ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης ήταν πιο επιφυλακτικός. Όταν όμως οι Φιλικοί της Κωνσταντινούπολης βοήθησαν τον γιο του, Γεώργιο, που κρατούσαν οι Τούρκοι ως όμηρο στην Πόλη, ως εγγύηση της πατρικής πίστης προς τον σουλτάνο, να απελευθερωθεί, άρχισε να αναθεωρεί τις απόψεις του. Η άφιξη του Γεώργιου στη Μάνη, με τις ενθουσιώδεις επαναστατικές του αρχές και ο πολεμικός αναβρασμός, οδήγησαν τους Μανιάτες στην κήρυξη της Επανάστασης στην Αρεόπολη στις 17 Μαρτίου 1821. Εικάζεται ότι η δοξολογία έγινε στον ναό των Ταξιαρχών. Στις 23 Μαρτίου απελευθερώθηκε η Καλαμάτα. Στις 24 Μαρτίου μαζεύτηκαν στα περίχωρα της Καλαμάτας γύρω στους 5.000 Έλληνες για να πάρουν την ευλογία της Εκκλησίας και την ίδια μέρα ξεσηκώθηκε η Φωκίδα στη Ρούμελη.
Σύμφωνα με το θρύλο η επανάσταση κηρύχθηκε στην Αγία Λαύρα Καλαβρύτων όταν στις 25 Μαρτίου 1821 ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε το λάβαρο της Αγίας Λαύρας και όρκισε σε αυτό τους αγωνιστές.
Στην Στερεά Ελλάδα κηρύχθηκε επίσημα η έναρξη της επανάστασης στις 27 Μαρτίου, στη Μονή Οσίου Λουκά κοντά στη Λιβαδειά, με παρόντες τους οπλαρχηγούς Αθανάσιο Διάκο και Βασίλη Μπούσγο και προκρίτους της περιοχής. Στις 29 Μαρτίου ο Κολοκοτρώνης είχε μαζέψει 6.000 άνδρες και προσπάθησε να πολιορκήσει την Καρύταινα, όμως στην πρώτη έξοδο των Τούρκων, το στράτευμα διαλύθηκε.
Η επανάσταση επεκτάθηκε γρήγορα σε όλη την Πελοπόννησο και Ανατολική Στερεά και είχε μεγάλη επιτυχία αφού πέρασαν στον έλεγχο των επαναστατών πολύ σύντομα, Καλάβρυτα (21 Μαρτίου), Καλαμάτα (23 Μαρτίου), Αίγιο (23 Μαρτίου), Πάτρα (25 Μαρτίου), Γαλαξίδι (26 Μαρτίου), Άργος, Καρύταινα, Μεθώνη, Νεόκαστρο, Φανάρι, Γαστούνη, Ναύπλιο στην Πελοπόννησο και Σάλωνα (Πανουργιάς, 27 Μαρτίου), Λιδωρίκι (Σκαλτσάς, 28 Μαρτίου), Μαλανδρίνο (Σκαλτσάς, 30 Μαρτίου), Λιβαδειά (Διάκος, 31 Μαρτίου), Θήβα (Μπούσγος, 3 Απριλίου), Αταλάντη στη Στερεά Ελλάδα.
Μια – μια οι πόλεις της Ελλάδας έμπαιναν στον αγώνα και οι υπόδουλοι Έλληνες είχαν πλέον ξεσηκωθεί. Οι πρώτες επιτυχίες άρχιζαν να σημειώνονται και η κήρυξη της Επανάστασης του Γένους ενάντια στον τούρκικο ζυγό ήταν πλέον γεγονός!
Ως πότε παλικάρια, θα ζούμε στα στενά,
μονάχοι σα λιοντάρια, στις ράχες στα βουνά;
Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπουμε κλαδιά,
να φεύγωμ’ απ’ τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;
Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς;
Κάλλιο είναι μιάς ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια, σκλαβιά και φυλακή.
Θούριος του Ρἠγα Φεραίου