Οι εποχές αλλάζουν κι όμως ο Καραγκιόζης παραμένει πιστός υπηρέτης του φανατικού κοινού του, των μικρών παιδιών που διασκεδάζουν με την ψυχή τους σε κάθε παράσταση, κάθε φορά. Η γνήσια, διδακτική προσωπικότητα του Καραγκιόζη με το απίστευτο σαρκαστικό χιούμορ του, τα αστεία καμώματα και τα παθήματά του, η σκανταλιάρα και πειραχτική του διάθεση κάνει τον κάθε θεατή να ταυτίζεται, να διασκεδάζει, να συγκινείται, να μαθαίνει, να παραδειγματίζεται και να γίνεται φανατικός θαυμαστής, όποια ηλικία κι αν έχει.
Ο Καραγκιόζης, ως λαϊκός ήρωας, εκπροσωπεί το φτωχό, εξαθλιωμένο, πονηρό Έλληνα, στο περιβάλλον της Τουρκοκρατίας. Είναι καμπούρης και περιστοιχίζεται από την οικογένειά του, το φίλο του Χατζηαβάτη, το θείο του Μπάρμπα-Γιώργο και άλλους χαρακτήρες. Ζει σε παράγκα, είναι ξυπόλητος και μένει απέναντι από το σεράι (το παλάτι) του Βεζίρη. Τα θέματα των έργων του Θεάτρου Σκιών είναι συνήθως σατιρικά, προκαλώντας γέλιο στους θεατές ενώ πολλές φορές αναφέρονται σε πραγματικά και σύγχρονα ζητήματα που ενδιαφέρουν τον κόσμο.
Μοναδικός εκφραστής αυτής της ιστορικής τέχνης ο αείμνηστος Ευγένιος Σπαθάρης, ο λαϊκός καλλιτέχνης με το δυναμικό πνεύμα, ο γνήσιος εμψυχωτής ενός λαϊκού ήρωα, ο ζωγράφος με την πλούσια χρωματική ζωντάνια, ο αληθινός πρεσβευτής της ελληνικής παράδοσης, μα, πάνω απ’ όλα, η προσωποποίηση της ανθρωπιάς και της απλότητας.
Μια σπουδαία προσωπικότητα για την πόλη του Αμαρουσίου, ο Ευγένιος Σπαθάρης έζησε στο Μαρούσι, και δημιούργησε το Μουσείο του Καραγκιόζη στο οποίο κάθε χρόνο αναβιώνουν τα ΣΠΑΘΑΡΕΙΑ, ένας θεσμός που κρατά ζωντανό τον αγαπημένο λαϊκό μας ήρωα με τις απίστευτες περιπέτειές του.
Ο Ευγένειος Σπαθάρης γεννήθηκε στην Κηφισιά, το 1924, μέσα στην τέχνη του πατέρα του, Σωτήρη, την οποία λάτρεψε. Από μικρός έδειχνε ότι ήταν ένα ανήσυχο, ερευνητικό πνεύμα αλλά και ένα πολύπλευρο ταλέντο.
Όταν οι άσχημες συνθήκες της γερμανικής κατοχής ήταν πλέον βέβαιο ότι δεν θα του επέτρεπαν να ακολουθήσει τον τομέα της αρχιτεκτονικής, που επίσης αγαπούσε, αφιερώθηκε με ιδιαίτερο ζήλο στο θέατρο σκιών.
Στόχος του ήταν να ανεβάσει πολύ ψηλά τον Καραγκιόζη, τόσο σαν σημαντικό ελληνικό και παραδοσιακό θέαμα όσο και σαν εξαιρετικό είδος τέχνης και τεχνικής. Έτσι, ο Καραγκιόζης σταματά να μας παρακολουθεί και να μας διασκεδάζει μόνο από τον μπερντέ του: εμψυχώνεται, εκσυγχρονίζεται, εμφανίζεται σε όλον τον κόσμο, γίνεται τραγούδι και στο τέλος, αποκτά “ένα κεραμίδι” για να ξαποσταίνει που και που. Όλα αυτά κατάφερε να πραγματοποιήσει ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο δάσκαλος του ελληνικού θεάτρου σκιών, όπως τον αποκαλούν και το πέτυχε με τέτοια προσοχή και ευλάβεια απέναντι στην τέχνη, που ο ήρωας μας δεν έχασε ούτε την ελληνικότητα του αλλά ούτε την γνήσια λαϊκότητα που εκπροσωπεί.
Ο Ευγένιος Σπαθάρης ξεκινά την καριέρα του, το 1942, από το Μαρούσι και από το 1945 μέχρι το 1950 περιοδεύει, δίνοντας παραστάσεις σε πολλά θέατρα και κινηματογράφους της Ελλάδας. Η έντονη δραστηριότητα του απλώνεται γρήγορα στο εξωτερικό Ο Σπαθάρης και ο Καραγκιόζης του ταξιδεύουν και παρουσιάζονται αδιάκοπα στο εξωτερικό ενώ το ξένο κοινό τους αγκαλιάζει με πρωτοφανή θαυμασμό και αγάπη
Το 1958, ο Ευγένιος Σπαθάρης δημιούργησε με την πολύτιμη βοήθεια της γυναίκας του το Παγκόσμιο Μουσείο Θεάτρου Σκιών, στο σπίτι τους στο Μαρούσι. Η προβολή αυτής της σπάνιας συλλογής, μέσω των ξένων τηλεοπτικών καναλιών όλου του κόσμου που τον επισκέφθηκαν, έκανε ακόμη πιο γνωστή τη χώρα μας στον τομέα του μαγικού κόσμου του ρωμαίικου Καραγκιόζη και της καταγωγής του.
Τον Ιούνιο του 1995 τελειώνει η ανακαίνιση του ωραιότατου νεοκλασικού κτιρίου της Πλατείας Κασταλίας και στις 22 του ίδιου μήνα, το Σπαθάρειο Μουσείο θεάτρου Σκιών, μοναδικό στο είδος του σ’ ολόκληρο τον κόσμο, ανοίγει τις πύλες του για να υποδεχθεί τους αμέτρητους φίλους του Καραγκιόζη που έτρεξαν να εκφράσουν τη χαρά τους και να παραστούν στα εγκαίνια. Η συστηματική λειτουργία του Σπαθάρειου Μουσείου άρχισε τον Ιανουάριο του 1996 με εκπαιδευτικά προγράμματα προοριζόμενα για μαθητές σχολείων που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των επισκεπτών του. Λίγο αργότερα καθώς οι προσέλευση των επισκεπτών ολοένα και μεγαλώνει διαμορφώνεται και ο αύλειος χώρος σε πολυπόθητο μόνιμο Καραγκιοζοθέατρο που τείνει να χαθεί στις μέρες μας.
Τον Φεβρουάριο του 2007, το Υπουργείο Πολιτισμού και ο κύριος Γιώργος Βουλγαράκης τίμησαν τον Ευγένιο Σπαθάρη για την πολύτιμη προσφορά του στην τέχνη και στην Ελληνική Λαϊκή μας παράδοση απονέμοντάς του αναμνηστική πλακέτα και διοργανώνοντας εκδήλωση αφιερωμένη στην εξηνταπεντάχρονη δράση του.
Στις 6 Μαΐου του 2009 και ενώ βρισκόταν στο Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών για να παραστεί σε εκδήλωση προς τιμήν του, έχασε την ισορροπία του και έπεσε από σκάλες, με αποτέλεσμα να υποστεί πολλά κατάγματα και να δημιουργηθεί σοβαρό αιμάτωμα στον εγκέφαλο. Τελικά, στις 9 Μαΐου, ύστερα από τρεις ημέρες νοσηλείας απεβίωσε, σε ηλικία 85 ετών βυθίζοντας στη θλίψη τους δικούς του αλλά και όλους τους φανατικούς θαυμαστές του. Η σορός του εξετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στο Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών και η κηδεία έγινε στις 13 Μαΐου του 2009, στο Μαρούσι, με δημόσια δαπάνη.
Όμως η διαδρομή και η πορεία του Καραγκιόζη δεν σταματούν εδώ. Η άξια κόρη του αείμνηστου Ευγένιου Σπαθάρη, Μένια, κρατώντας ως πολύτιμο φυλαχτό την τεράστια παρακαταθήκη του μεγάλου λαϊκού μας καλλιτέχνη, συνεχίζει με αγάπη και μεράκι το σπουδαίο έργο της διάσωσης της παράδοσης και της μεταλαμπάδευσής της στη νέα γενιά. Με την υποστήριξη του Δήμου Αμαρουσίου το ΣΠΑΘΑΡΕΙΟ Μουσείο συνεχίζει να φιλοξενεί δεκάδες επισκέπτες ενώ κάθε χρόνο, για 22 έτη, πραγματοποιούνται τα ΣΠΑΘΑΡΕΙΑ, μια εβδομάδα αφιερωμένη στον Καραγκιόζη, με εκλεκτές παραστάσεις από καταξιωμένους Καραγκιοζοπαίχτες.
Έτσι αιώνες μετά την πρώτη εμφάνιση μιας φιγούρας πάνω σε λευκό πανί, και 12 χρόνια από το θάνατο του Ευγένιου Σπαθάρη το Θέατρο Σκιών συνεχίζει να συγκινεί και να γοητεύει τους θεατές, μικρούς και μεγάλους. Ο Καραγκιόζης, παραμένει πάντα ένας αγαπημένος λαϊκός ήρωας που οι Έλληνες λιγότερο ή περισσότερο ταυτίζονται κι αναγνωρίζουν στοιχεία από την πραγματικότητα και την επικαιρότητά τους. Τα μικρά παιδιά, παρά το γεγονός πως τα μέσα διασκέδασης έχουν εξελιχθεί σε μέγιστο βαθμό και η τεχνολογία ολοένα και κερδίζει έδαφος, ακόμα σχηματίζουν ουρές για να παρακολουθήσουν μια παράταση Καραγκιόζη. Περιμένουν ανυπόμονα, στις θέσεις τους, μπροστά στο λευκό πανί να ακούσουν την γνώριμη φωνή του Καραγκιόζη να τους λέει πως κι απόψε «Θα φάμε, θα πιούμε και νηστικοί θα κοιμηθούμε» για να γελάσουν με την καρδιά τους όσες φορές κι αν το ακούσουν, και είναι αυτά τα παιδικά γέλια που δικαιώνουν τις προσπάθεις όσων σε πείσμα των καιρών κρατουν ζωντανή αυτή την μοναδική τέχνη. Η αυθεντικότητα, το σατυρικό χιούμορ του και η ικανότητά του να προσαρμόζεται στις εποχές, εξασφαλίζει στον αγαπημένο λαϊκό ήρωα την αθανασία και την αγάπη του κοινού του.
«ΣΠΑΘΑΡΕΙΑ 2021»
Άνοιξε η Αυλαία για το 22ο Φεστιβάλ Θεάτρου Σκιών του Δήμου Αμαρουσίου
Στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων που διοργανώνει η Διεύθυνση Πολιτισμού και Αθλητισμού του Δήμου Αμαρουσίου τη Δευτέρα 30 Αυγούστου 2021 άνοιξε η αυλαία του 22ου Φεστιβάλ Θεάτρου Σκιών στον αύλειο χώρο του ομώνυμου Μουσείου «Ευγένιος Σπαθάρης», τηρουμένων όλων των υγειονομικών πρωτοκόλλων.
Η φετινή χρονιά είναι αφιερωμένη στα διακόσια χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και οι παραστάσεις είναι προσαρμοσμένες προβάλλοντας τον σπουδαίο ρόλο του δύσμορφου αλλά έξυπνου Έλληνα Καραγκιόζη μέσα από τα σημαντικότερα ηρωικά έργα του 1821.
Στην έναρξη του 22ου Φεστιβάλ Θεάτρου Σκιών, τον Δήμαρχο Αμαρουσίου Θεόδωρο Αμπατζόγλου εκπροσώπησε ο Αντιδήμαρχος Αθλητισμού & Πολιτισμού Γιάννης Νικολαράκος ο οποίος μετέφερε στο κοινό τους χαιρετισμούς του και την πεποίθηση πως και αυτό το Φεστιβάλ θα στεφθεί από μεγάλη επιτυχία. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στον μεγάλο δάσκαλο Ευγένιο Σπαθάρη και ενημέρωσε τους μικρούς και μεγαλύτερους θεατές για τις υπόλοιπες παραστάσεις του Θεάτρου Σκιών που θα διαρκέσουν μέχρι και το Σάββατο 4 Σεπτεμβρίου.
Με τη σειρά της, το κοινό καλωσόρισε η προϊσταμένη των Μουσείων του Δήμου Μένια Σπαθάρη η οποία αναφέρθηκε στους ξεχωριστούς καλλιτέχνες που γι’ άλλη μια φορά τιμούν τα ΣΠΑΘΑΡΕΙΑ και τόνισε την προσφορά του Καραγκιόζη στη διδαχή της ιστορίας.
Ο σύγχρονος καραγκιοζοπαίχτης Σωκράτης Κοτσορές προλόγισε την παράσταση που θα ακολουθούσε με τίτλο «Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος στο Χάνι της Γραβιάς»: Μια ποιητική παρουσίαση στο μπερντέ που αναδεικνύει τη δράση και την ισχυρή προσωπικότητα του ήρωα, αποκαλύπτει τον μοχθηρό Πασά, ενώ πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ο φίλος μας Καραγκιόζης που με τα κατορθώματά του προσφέρει άφθονο γέλιο σε μικρούς και μεγάλους.
Την παράσταση Θεάτρου Σκιών παρακολούθησαν επίσης οι: η Εντεταλμένη Σύμβουλος Τουρισμού Φανή Λέκκα, οι Σύμβουλοι του Δημάρχου Άννα Βαγιωνά, Μάχη Νικολαράκου και Γιώργος Ξηρός καθώς και ο βετεράνος καραγκιοζοπαίχτης Μίμης Μάνος.
Τα Σπαθάρεια 2021, πραγματοποιούνται, όπως κάθε χρόνο, στον προαύλιο χώρο του Μουσείου:
Οδός Βορείου Ηπείρου 27 & Μεσογείων
Κοκκινιά Αμαρουσίου
Είσοδος μόνο με ονομαστική πρόσκληση
Κρατήσεις θέσεων: τηλ: 210 6127245
Τηρούνται όλα τα υγειονομικά πρωτόκολλα κατά covid-19 / Υποχρεωτική η χρήση μάσκας σε όλους τους χώρους.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (31/8-4/9/21)
Πέμπτη 2/9 – ώρα 20:00
Παράσταση θεάτρου σκιών από τον Παναγιώτη Χατζηαναγνώστου με τίτλο:
«Ο Καραγκιόζης και ο Χριστιανομάχος»
Ο Χριστιανομάχος Πασάς, που διοικεί την πόλη, προσποιείται ότι είναι φιλικός προς τους Έλληνες και ψάχνει να βρει έναν υπηρέτη να τον έχει στη δούλεψή του, με απώτερο σκοπό να βασανίσει τους Χριστιανούς και να εξαφανίσει τον Ελληνισμό. Η προτροπή του Χατζηαβάτη στο να συστήσει τον φίλο του Καραγκιόζη στον Χριστιανομάχο Πασά, μη γνωρίζοντας και ο ίδιος τις πραγματικές προθέσεις του τελευταίου, θα φέρει τον λαϊκό μας ήρωα αντιμέτωπο με την σκληρή πραγματικότητα που δεν την φανταζόταν κανείς…
Θα τα καταφέρει άραγε ο Καραγκιόζης να γλυτώσει από τον Χριστιανομάχο Πασά;
Η συνέχεια στον μπερντέ..
Παρασκευή 3/9 – ώρα 20:00
Παράσταση θεάτρου σκιών από τον Άγγελο Αλιμπέρτη με τίτλο:
«Ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης και η κάρα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου»
Η υπόθεση του έργου εξελίσσεται γύρω από το κάστρο του Μυστρά και με κεντρικό ήρωα του 1821 το Κυριακούλη Μαυρομιχάλη.
Θρύλοι και ένα σημαντικό μυστικό που κρύβει το κάστρο, ενώνει χρονικά αλλά και με μια πνευματική διάσταση, την Άλωση της Κωνσταντινούπολης με την επανάσταση του 1821.
Η υπόθεση, η έντονη πλοκή, και τα εξωκοσμικά στοιχεία της παράστασης, προσδιορίζουν ότι η πηγή έμπνευσής της είναι το ιστορικό μυθιστόρημα.
Ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης και ο Καραγκιόζης ανακαλύπτοντας το μυστικό του κάστρου, είναι έτοιμοι να ορίσουν τη μέρα της επανάστασης. Τι θα τους εμποδίσει όμως?
Σάββατο 4/9 – ώρα 20:00
Παράσταση θεάτρου σκιών από τον Γιάννη Νταγιάκο με τίτλο:
«Αθανάσιος Διάκος»
Ο Διάκος, δημιουργία του Θεόδωρου Θεοδωρέλλου, μαθητή του Μίμαρου και δάσκαλου του Σωτήρη Σπαθάρη, είναι από τα πιο αγαπητά στο κοινό ηρωικά έργα.
Λίγα λόγια για το έργο από τον Ευγένιο Σπαθάρη: «Ο Καραγκιόζης κλείνεται σε μοναστήρι να γλυτώσει από όλους αυτούς που τον κυνηγάνε και γίνεται καντηλανάφτης. Εκεί είναι καλόγερος και ο Αθανάσιος Διάκος. Έρχεται πληγωμένος ο Μελισσόβας, αξιωματικός του Ομέρ Βρυώνη, ο Διάκος τον περιποιείται και τον στέλνει σπίτι της μητέρας του για να γίνει καλά. Στο μοναστήρι μπαίνουν Τούρκοι και αρχίζουν να τρώνε και να γλεντάνε. Όταν όμως σπάζουν τα άγια εικονίσματα, ο Διάκος αρπάζει ένα πιστόλι και σκοτώνει τον Βεληγκέκα. Μαζί με τον Καραγκιόζη φεύγουν και πάνε να συναντήσουν τον Οδυσσέα Ανδρούτσο. Ο Διάκος αποχαιρετά τη γριά μητέρα του…»…
